Όταν ο ασθενής νιώθει πόνο στο μέλος που έχει ακρωτηριαστεί
Ο ακρωτηριασμός των άκρων αποτελεί μια πολύ σοβαρή αναπηρία, η οποία αλλάζει εντελώς την ζωή των ασθενών.
Ο πιο συχνός λόγος είναι το τραύμα.
«Πολλές φορές, δηλαδή, όταν ένας άνθρωπος υποστεί εκτεταμένο τραύμα σε κάποιο από τα άκρα του, αναγκαζόμαστε να το ακρωτηριάσουμε, στην προσπάθειά μας να σώσουμε τη ζωή του», παρατηρεί η κα. Ζηναΐς Κοντούλη, αναισθησιολόγος, υπεύθυνη του Ιατρείου Πόνου του Metropolitan Hospital. «…Άλλη αιτία ακρωτηριασμού- και ίσως από τις πιο συχνές- είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης. Αυτό που συμβαίνει όταν το σάκχαρο δεν μπορεί να ελεγχθεί σωστά, είναι ότι προκαλείται διαταραχή της αιμάτωσης των κάτω άκρων. Κάτι τέτοιο μπορεί να οδηγήσει σε ισχαιμία και γάγγραινα. Αν δεν μπορεί να αποκατασταθεί η κυκλοφορία του αίματος στο κάτω άκρο με αγγειοχειρουργική επέμβαση, είμαστε υποχρεωμένοι πολλές φορές να λάβουμε την δυσάρεστη απόφαση για ακρωτηριασμό του άκρου…».
Πόνος σε «μέλος φάντασμα»
Μετά την επέμβαση αυτή ο ασθενής θα πρέπει να λάβει πολύ ισχυρά παυσίπονα για τον μετεγχειρητικό πόνο ώστε να καταφέρει να τον ελέγξει. Υπάρχουν όμως πολλές περιπτώσεις που ο πόνος αυτός μπορεί να παραμείνει για περισσότερους από τρεις μήνες μετά το χειρουργείο. Ο πόνος αλλάζει χαρακτήρα και παίρνει τη μορφή πόνου «μέλους φαντάσματος». Αυτός είναι ένας ειδικός νευροπαθητικός και πολύ δύσκολα αντιμετωπίσιμος πόνος.
Ένα επώδυνο παιχνίδι του εγκεφάλου
«Ουσιαστικά ο ασθενής νοιώθει πόνο στο μέλος το οποίο έχει ακρωτηριαστεί. Δηλαδή νιώθει πόνο στο πόδι ή σπανιότερα χέρι το οποίο έχει χάσει», εξηγεί η κα. Κοντούλη. «Αυτό οφείλεται στο ότι ο εγκέφαλος δεν μπορεί να συνηθίσει ότι δεν υπάρχει αυτό το μέλος. Ο πόνος αυτός είναι τόσο ισχυρός που δεν επιτρέπει στον ασθενή να κάνει φυσικοθεραπείες ώστε να αποκατασταθεί. Μάλιστα, πολύ δύσκολα αντιμετωπίζεται ακόμη και με ισχυρή φαρμακευτική αγωγή».
Πρόληψη του πόνου πριν το χειρουργείο
«Η αλήθεια είναι ότι το πιο σημαντικό σε τέτοιου είδους περιπτώσεις είναι η πρόληψη αυτού του πόνου η οποία μπορεί να γίνει με τοποθέτηση επισκληρίδιου αναισθησίας / αναλγησίας μία-δύο μέρες πριν το χειρουργείο του ακρωτηριασμού. Αυτές τις δύο μέρες πριν το χειρουργείο μπορούμε να σταματήσουμε κάθε ερέθισμα από το κάτω άκρο προς τον εγκέφαλο με αποτέλεσμα, όταν γίνει ο ακρωτηριασμός, να μην αντιληφθεί ο εγκέφαλος τη διαφορά. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις είναι πολύ δύσκολο να γίνει κάτι τέτοιο. Ειδικά σε μερικές περιπτώσεις που ο ασθενής παίρνει πολύ μεγάλες δόσεις αντιπηκτικών και δεν είναι δυνατή η εφαρμογή επισκληρίδιου αναισθησίας που θα καλύψει την πάσχουσα περιοχή…».
Ιατρείο Πόνου
Περίπου 40% των ασθενών που ακρωτηριάζονται εμφανίζουν χρόνιο νευροπαθητικό πόνο ο οποίος είναι ισχυρός. Αυτός ο πόνος, όπως είπαμε και παραπάνω, είναι πόνος μέλος φαντάσματος ο οποίος πολλές φορές μπορεί να συνδυαστεί και με πόνο ο οποίος προέρχεται από το κολόβωμα. Ο ασθενής θα πρέπει να απευθυνθεί σε ένα εξειδικευμένο και επεμβατικό ιατρείο πόνου για την αντιμετώπιση αυτού του συνδρόμου. Είναι σημαντικό να δράσουμε γρήγορα διότι αυτός ο πόνος τείνει να γίνεται χειρότερος όσο περνούν τα χρόνια. Στη συγκεκριμένη περίπτωση η «νευροτροποποίηση» είναι η μέθοδος που έχει απόλυτη ένδειξη.
Φραγμός στα ερεθίσματα του πόνου
«Ουσιαστικά», εξηγεί η κ. Κοντούλη, «τοποθετούμε ένα βηματοδότη στην σπονδυλική στήλη προκειμένου να ελέγχουμε μέσω αυτού τα ερεθίσματα τα οποία προέρχονται από το «μέλος φάντασμα» και ανεβαίνουν προς τον εγκέφαλο. Είναι σημαντικό αυτά τα ερεθίσματα να τα σταματήσουμε οριστικά ή να τα αλλάξουμε έτσι ώστε να μην είναι επώδυνα πριν φτάσουνε στο κέντρο του πόνου στον εγκέφαλο. Αυτή η τεχνική εφαρμόζεται εδώ και 20 χρόνια και έχει πολύ καλά αποτελέσματα. Μάλιστα ο ασθενής μπορεί να ρυθμίζει την έντασή των ηλεκτρικών σημάτων ανάλογα μέχρι τις καλές οι κακές μέρες που έχει. Βέβαια, χρειάζεται να προηγηθεί εκπαίδευση του ασθενούς. Πριν, λοιπόν, τη μόνιμη εμφύτευση της συσκευής, γίνεται μια δεκαήμερη δοκιμασία κατά την οποία ο ασθενής αντιλαμβάνεται πώς είναι να μην πονάει».
Αισθητή η βελτίωση της ποιότητας ζωής
Την απόφαση της εμφύτευσης του διεγέρτη της σπονδυλικής στήλης για τον «πόνο φάντασμα» την λαμβάνει ο ίδιος ο ασθενής εφόσον έχει δει εξαιρετικά αποτελέσματα κατά την φάση της δοκιμασίας. Όπως τοποθετούμε βηματοδότη στην καρδιά όταν η καρδιά μας έχει κάποια σοβαρή αρρυθμία, έτσι τοποθετούμε και βηματοδότη στη σπονδυλική στήλη ώστε να μην φτάνουν ανώμαλα επώδυνα ηλεκτρικά ερεθίσματα στον εγκέφαλο. Οι ασθενείς οι οποίοι υποβάλλονται σε νευροτροποποίηση παρακολουθούνται στενά από το επεμβατικό ιατρείο πόνου και μια μεγάλη ομάδα ιατρών ψυχολόγων και φυσικοθεραπευτών οι οποίοι δουλεύουν όλοι μαζί προκειμένου να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής του ασθενούς.
Πηγή: Ελεύθερος Τύπος, ένθετο Υγεία