Βιταμίνη D : Η βιταμίνη του ήλιου που μας προστατεύει από τις λοιμώξεις
Γράφει η Αφροδίτη Ντάικου
Τα συμπτώματα της ανεπάρκειας βιταμίνης D εκδηλώνονται συνήθως με κόπωση, συχνές ασθένειες, άγχος, πόνο στα οστά και πιο αργή επούλωση πληγών. Η θεραπεία αφορά σε διατροφικές αλλαγές ή λήψη συμπληρωμάτων.
Η βιταμίνη D είναι γνωστή και ως βιταμίνη του ήλιου, επειδή το σώμα σας την παράγει από τη χοληστερόλη όταν το δέρμα σας εκτίθεται στο ηλιακό φως. Είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη που παίζει κρίσιμο ρόλο στην καλή λειτουργία του σώματός σας, συμπεριλαμβανομένης της υγείας των οστών και του ανοσοποιητικού. Μπορεί ακόμη και να βοηθήσει στην πρόληψη του καρκίνου και να προστατεύσει από πολλές χρόνιες παθήσεις: οστική απώλεια, κατάθλιψη ,διαβήτη τύπου 2 , καρδιακή ασθένεια , πολλαπλή σκλήρυνση.
Η ανεπάρκεια βιταμίνης D είναι μια από τις πιο κοινές διατροφικές ελλείψεις παγκοσμίως. Για παράδειγμα, σχεδόν το 42% των ενηλίκων στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ανεπάρκεια βιταμίνης D. Αυτό το ποσοστό αυξάνεται σε σχεδόν 63% στους Ισπανόφωνους ενήλικες και στο 82% στους Αφροαμερικανούς ενήλικες.
Ποια είναι τα συμπτώματα της ανεπάρκειας βιταμίνης D;
Συχνές ασθένειες ή λοιμώξεις
Η βιταμίνη D αλληλεπιδρά άμεσα με τα κύτταρα που είναι υπεύθυνα για την αντιμετώπιση λοιμώξεων. Εάν αρρωσταίνετε συχνά, τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D μπορεί να είναι μία από τις κύριες αιτίες. Η έρευνα δείχνει ότι υπάρχει σχέση μεταξύ της ανεπάρκειας βιταμίνης D και των λοιμώξεων της αναπνευστικής οδού, όπως το κοινό κρυολόγημα, η βρογχίτιδα και η πνευμονία. Ανασκόπηση του 2020 διαπίστωσε ότι η ανεπάρκεια βιταμίνης D έχει συνδεθεί με διάφορες ιογενείς ασθένειες, όπως: ηπατίτιδα, γρίπη, COVID 19 AIDS. Μια ανασκόπηση επίσης του 2019 από 25 μελέτες διαπίστωσε ότι η λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης D βοήθησε στη μείωση του κινδύνου λοιμώξεων της αναπνευστικής οδού. Έρευνα για τη βιταμίνη D έχει δείξει ότι ορισμένα επίπεδα μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση των κινδύνων λοιμώξεων του αναπνευστικού. Ωστόσο, είναι καλύτερο να μιλήσετε με έναν επαγγελματία υγείας εάν αντιμετωπίζετε συχνές λοιμώξεις ή ασθένειες χωρίς καμία γνωστή αιτία. Θα μπορούσαν να συζητήσουν τυχόν συμπληρώματα και τα κατάλληλα εμβόλια για τη γενική σας υγεία.
Κόπωση
Έρευνες δείχνουν ότι η ανεπάρκεια βιταμίνης D μπορεί να προκαλέσει κόπωση. Για παράδειγμα: Μια μελέτη του 2019 (Global Journal of Health Science) σε 480 ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας συνέδεσε την ανεπάρκεια βιταμίνης D με συμπτώματα κόπωσης. Mελέτη επίσης του 2020 σε 39 παιδιά συσχέτισε τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D με κακή ποιότητα ύπνου, μικρότερη διάρκεια ύπνου και καθυστερημένες ώρες ύπνου. Όλα αυτά μπορεί να οδηγήσουν σε αυξημένη κόπωση. Η έρευνα υποστηρίζει ότι η λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης D μπορεί να μειώσει τη σοβαρότητα της κόπωσης σε άτομα με ανεπάρκεια.
Πόνος στα οστά και στην πλάτη
Η βιταμίνη D βοηθά στη διατήρηση της υγείας των οστών βελτιώνοντας την απορρόφηση του ασβεστίου από το σώμα σας. Ο πόνος στα οστά και στη μέση μπορεί να είναι συμπτώματα ανεπάρκειας βιταμίνης D. Σύμφωνα με έρευνα (PubMed Central) τα άτομα με αρθρίτιδα, μυϊκό πόνο και χρόνιο ευρέως διαδεδομένο πόνο έτειναν να έχουν χαμηλότερα επίπεδα βιταμίνης D από τα άτομα χωρίς αυτές τις παθήσεις. Ομοίως, μια μελέτη του 2018 σε 98 ενήλικες με πόνο στη μέση συνέδεσε τα χαμηλότερα επίπεδα βιταμίνης D με πιο έντονο πόνο. Χρειάζεται ωστόσο περαιτέρω έρευνα σχετικά.
Άγχος και κατάθλιψη
Η ανεπάρκεια βιταμίνης D έχει συσχετιστεί με άγχος και κατάθλιψη, ειδικά σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας. Ωστόσο, ορισμένα αποτελέσματα της μελέτης είναι αντικρουόμενα και χρειάζεται περισσότερη έρευνα. Τα αποτελέσματα των συμπληρωμάτων βιταμίνης D είναι επίσης μικτά, αλλά ορισμένες μελέτες βρήκαν ότι βοήθησαν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης.
Αργή επούλωση πληγών
Η αργή επούλωση πληγών μετά από χειρουργική επέμβαση ή τραυματισμό μπορεί να είναι σημάδι ότι τα επίπεδα βιταμίνης D σας είναι πολύ χαμηλά. Για παράδειγμα, μια ανασκόπηση του 2019 (από PubMed Central) διαπίστωσε ότι η ανεπάρκεια βιταμίνης D έθετε σε κίνδυνο ορισμένες πτυχές της θεραπείας ατόμων που έκαναν οδοντιατρική επέμβαση. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι η βιταμίνη D αυξάνει την παραγωγή ενώσεων που είναι ζωτικής σημασίας για το σχηματισμό νέου δέρματος ως μέρος της διαδικασίας επούλωσης πληγών. Ο ρόλος της βιταμίνης D στον έλεγχο της φλεγμονής και στην αντιμετώπιση λοιμώξεων μπορεί επίσης να είναι σημαντικός για τη σωστή επούλωση.
Οστική απώλεια
Η βιταμίνη D παίζει καθοριστικό ρόλο στην απορρόφηση του ασβεστίου και στον μεταβολισμό των οστών. Αυτό είναι σημαντικό γιατί η ταυτόχρονη λήψη βιταμίνης D και ασβεστίου βοηθά το σώμα σας να μεγιστοποιήσει την απορρόφηση. Η χαμηλή οστική πυκνότητα είναι ένδειξη ότι τα οστά σας έχουν χάσει ασβέστιο και άλλα μέταλλα. Αυτό θέτει τους ηλικιωμένους, ιδιαίτερα τις γυναίκες, σε αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων. Η ανεπάρκεια βιταμίνης D μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών των οστών όπως η οστεοπόρωση και η σαρκοπενία . Ωστόσο, η έρευνα σχετικά με τη θεραπεία συμπληρωμάτων βιταμίνης D σε ανεξάρτητους ηλικιωμένους ενήλικες έχει αποδώσει μικτά αποτελέσματα. Για παράδειγμα, μια ανασκόπηση του 2021( από PubMed Central) βρήκε κάποια οφέλη, όπως μειωμένο μυϊκό πόνο, ενώ μια ανασκόπηση του 2017 διαπίστωσε ότι δεν αποτρέπει τα κατάγματα που σχετίζονται με την απώλεια οστικής μάζας.
Απώλεια μαλλιών
Έρευνες υποδηλώνουν ότι η τριχόπτωση μπορεί να οφείλεται σε ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά. Συγκεκριμένα, μελέτες συνδέουν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D με την γυροειδή αλωπεκία, μια αυτοάνοση ασθένεια που χαρακτηρίζεται από σοβαρή τριχόπτωση. Όσο υψηλότερα είναι τα επίπεδα βιταμίνης D, τόσο λιγότερη απώλεια μαλλιών ανιχνεύεται.
Μυϊκός πόνος
Οι αιτίες του μυϊκού πόνου είναι συχνά δύσκολο να εντοπιστούν. Ωστόσο, η ανεπάρκεια βιταμίνης D μπορεί να είναι πιθανή αιτία.
Αύξηση βάρους
Η παχυσαρκία αποτελεί παράγοντα κινδύνου για ανεπάρκεια βιταμίνης D. Απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να καθοριστεί εάν η συμπλήρωση με αυτή τη βιταμίνη βοηθά στην πρόληψη της αύξησης βάρους.
Πώς αντιμετωπίζεται η ανεπάρκεια βιταμίνης D;
Η ανεπάρκεια βιταμίνης D αντιμετωπίζεται συνήθως με συμπληρώματα. Για σοβαρή ανεπάρκεια, ο γιατρός μπορεί να συστήσει συνταγογραφούμενη βιταμίνη D, η οποία διατίθεται σε πολύ ισχυρότερες δόσεις . Ο γιατρός σας μπορεί επίσης να εξετάσει το ενδεχόμενο ενέσεων βιταμίνης D. Το μαγνήσιο επίσης βοηθά στην ενεργοποίηση της βιταμίνης D. Η κατανάλωση περισσότερων τροφών πλούσιων σε βιταμίνη D μπορεί επίσης να αυξήσει τα επίπεδά σας. Συζητήστε το πρόγραμμα διατροφής σας με έναν γιατρό ή διατροφολόγο. Οι επιλογές περιλαμβάνουν: λιπαρά ψάρια, κρόκους αυγών, εμπλουτισμένα δημητριακά, εμπλουτισμένο γάλα και χυμούς , γιαούρτι , μοσχαρίσιο συκώτι. Ο γιατρός μπορεί επίσης να σας συστήσει να βγαίνετε περισσότερο έξω επειδή το ηλιακό φως είναι φυσική πηγή βιταμίνης D. Ωστόσο, είναι σημαντικό να λαμβάνετε προφυλάξεις περιορίζοντας τον συνολικό χρόνο στον ήλιο και εφαρμόζοντας αντηλιακό.