Πώς να μιλήσουμε στα παιδιά για τον κορονωϊό και τις νέες συνθήκες;
Γράφουν η Τσέργα Κατερίνα, Ψυχολόγος, MSc Θετικής Ψυχολογίας, και η Χατζή Μαριάννα, Κοινωνική Λειτουργός, MSc Ιατρικής- Διαχείριση Κρίσεων Υγείας.
Η πανδημία από τον νέο Κορωνοϊο Sars -Cov- 19. αποτελεί μια νέα πρωτόγνωρη παγκόσμια πρόκληση.
Η ψυχική υγεία χρειάζεται όσο πότε να διαφυλαχτεί μιας και τα ήδη επιστημονικά και βιβλιογραφικά δεδομένα κρούουν των κώδωνα του κινδύνου για τις μεταγενέστερες επιπτώσεις σε ψυχικό επίπεδο που μπορεί τώρα να μην είναι εμφανής σε μεγάλη μερίδα του παγκόσμιου πληθυσμού αλλά να μας απασχολήσουν στο μέλλον.
Τα συναισθήματα, οι σχέσεις και ο τρόπος που θα λειτουργούν οι άνθρωποι χρειάζεται να αποτελεί ήδη την προτεραιότητα μας καθώς με την επάνοδο και την άρση των μέτρων η ψυχική υγεία των ανθρώπων θα χρειάζεται φροντίδα και υποστήριξη τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο.
Όλοι μας είμαστε πλέον ενημερωμένοι σχετικά με τα μέτρα δημόσιας υγείας και την επιτακτική ανάγκη να «Μένουμε Σπίτι». Γνωρίζουμε τους κανόνες υγιεινής και τι χρειάζεται να κάνουμε για να σπάσουμε την αλυσίδα μετάδοσης του ιού.
Αυτό που ίσως δεν γνωρίζουμε και είναι ανθρώπινο είναι πως να χειριστούμε τα παιδιά μας, την οικογένεια μας αυτή τη δύσκολη περίοδο. Υπό το πρίσμα ανατρεπτικών γεγονότων ζωής η αίσθηση ασφάλειας χρειάζεται να είναι η προτεραιότητα μας.
Τα παιδιά και οι έφηβοι για να νιώσουν ασφαλείς χρειάζεται να βάλουμε σε λόγια όλα όσα διακυβεύονται την περίοδο της πανδημίας, ακόμα και την άγνοια μας για τα πράγματα. Κύριο μέλημα μας είναι να τα ακούσουμε. Να ακούσουμε με τα αυτιά αλλά και με ένα ακόμη σημαντικότατο όργανο, την καρδιά αυτά που έχουν να μας πουν. Για να γίνει όμως αυτό χρειάζεται πρωτίστως να έρθουμε σε επαφή με τον εαυτό μας και με το πως εμείς νιώθουμε σε όλο αυτό. Εάν ο ενήλικας δεν «δουλέψει» το δικό του συναίσθημα, εάν δεν το αποδεχθεί, δύσκολα θα μπορέσει να ανοίξει το δίαυλο μιας πιο βαθιάς επικοινωνίας. Την περίοδο αυτή τα δυσάρεστα μας συναισθήματα είναι πιο απαραίτητα από ποτέ μιας και ο άνθρωπος μέσα από τη δυσκολία μπορεί να συναντήσει τον εαυτό του και να κατανοήσει τους γύρω του με ψυχραιμία.
Τι μπορούμε όμως να κάνουμε για να ενισχύσουμε την ανθεκτικότητα μας σε περιόδους κρίσης;
1.Αλήθεια σημαίνει εμπιστοσύνη!
Αρχικά χρειάζεται να δημιουργήσουμε συνθήκες ειλικρίνειας σε ένα ήρεμο και υποστηρικτικό κλίμα καθησυχάζοντας τα παιδιά και τους εφήβους για αυτό που συμβαίνει. Στα παιδιά λέμε πάντα την αλήθεια χτίζοντας έτσι την εμπιστοσύνη και αποβάλλοντας το άγχος που μπορεί να τους έχει προκληθεί. Ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούμε θα επηρεάσει και άλλους τομείς της ζωής μας με τα παιδιά και την οικογένεια μας στο μέλλον. Η αλήθεια επομένως είναι πάντα σωτήρια για μικρούς και μεγάλους. Τα παιδιά αντιλαμβάνονται τα πάντα και αυτό είναι σημαντικό να μην το ξεχνάμε ποτέ.
- Κλίμα Οικογένειας
Για να σκεφτούμε ένα τυπικό οικογενειακό απόγευμα…
Οι ενήλικες βρίσκονται στην τηλεόραση, αυξάνοντας την ένταση και αλλάζοντας τα κανάλια ούτως ώστε να είναι ενημερωμένοι από όσο το δυνατό γίνεται περισσότερα μέσα.
Φανταστείτε τώρα έναν ενήλικα που εντός του σπιτιού συνεχώς παρακολουθεί ειδήσεις φυσά, και ξεφυσά λέγοντας πως « Όλα τελείωσαν, καταστραφήκαμε» ενώ δεν παραλείπει να αυξάνει την ένταση της φωνής του αλλά και της τηλεόρασης…
Στο άλλο δωμάτιο τα παιδιά παίζουν αλλά σαφέστατα και ακούν τη συζήτηση και ήδη «παίρνουν» τα ίδια το άγχος του γονέα , την απαισιοδοξία και την ένταση με την οποία ζει τα γεγονότα.
Οι συνεχείς συζητήσεις για την πανδημία χρειάζεται να καταλάβουμε πως δεν βοηθούν την ομοιόσταση της οικογένειας ούτε προσδίδουν κλίμα ηρεμίας στην οικογένεια.
Στα παιδιά χρειάζεται να εξηγήσουμε πως αυτό που ζούμε δεν είναι για πάντα και πως όλοι οι επιστήμονες στη γη (γιατροί- νοσηλευτές) προσπαθούν να βρουν το εμβόλιο. Στο σημείο αυτό είναι σημαντικό να αναφέρουμε πως οι περισσότεροι άνθρωποι που αρρωσταίνουν γίνονται καλά και πως ο ιός αυτός είναι στη ζωή μας τους τελευταίους 3 μήνες για αυτό και τώρα βρισκόμαστε σπίτι για να φροντίσουμε τους εαυτούς μας και το σπίτι μας, τη γη.
- Πρόγραμμα – Ρουτίνα
Σε ότι αφορά το πρόγραμμα των παιδιών μιας και δεν γνωρίζουμε πότε θα παιδιά θα επιστρέψουν στους κανονικούς τους ρυθμούς χρειάζεται αυτό να τηρείται. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως οι ρυθμοί είναι σημαντικό να είναι κανονικοί ή ακόμα και αν παρατηρήσατε πως το πρόγραμμα μεταβλήθηκε να προσπαθήσετε σιγά σιγά, βήμα, βήμα να το επαναφέρεται. Ο ύπνος των παιδιών, η διατροφή, η φυσική άσκηση, το παιχνίδι χρειάζεται να αποτελούν μια καθημερινότητα, ενώ τα σαββατοκύριακα τα παιδιά αλλά και εμείς να τα αντιλαμβανόμαστε ως τέτοια. Αυτό θα βοηθήσει την επάνοδο όλων μας.
- Σχολείο – Φίλοι
Στο σημείο αυτό τα παιδιά, καθώς διέκοψαν από τα σχολεία χωρίς να είχαν προετοιμαστεί ψυχικά και χωρίς να είχαν το χρόνο να αποχωριστούν τις δασκάλες και τους συνομηλίκους τους, είναι σημαντικό να διατηρούμε την επαφή με το σχολείο, τους συμμαθητές και τις δασκάλες των παιδιών. Ο τρόπος που επίσης θα συμπεριφερθούμε σε αυτόν τον σπουδαίο τομέα του παιδιού είναι καθοριστικός για το πως το ίδιο θα βιώνει τις σχέσεις «έξω» από το σπίτι, δημιουργώντας δεσμούς που έχουν άξια και όχι δεσμούς καιροσκοπικούς. Οι γονείς πολλές φορές ιδιαίτερα των παιδιών που φοιτούν σε παιδικό σταθμό συχνά πιστεύουν πως τα παιδιά δεν θα θυμούνται τους φίλους τους, τις δασκάλες. Ακόμα και εάν το παιδί σας πρόκειται να φοιτήσει σε επόμενο χώρο την επόμενη χρονιά είναι σημαντικό να του δοθεί η ευκαιρία να αποχαιρετήσει τους ανθρώπους με τους οποίους έκανε αυτό το ταξίδι.
Εάν οι γονείς δεν φωτίσετε το δρόμο για τις σχέσεις από μικρή ηλικία μην αναμένετε από το παιδί σας ως ενήλικας του αύριο να μπορεί να δομεί σχέσεις και να επενδύει σε αυτές.
- Οθόνες- tablet
Το σημείο αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή μιας και παρατηρούνται ήδη τα «πρώτα» ανησυχητικά σημάδια με παιδιά κυριολεκτικά κολλημένα σε οθόνες. Ειδικά για παιδιά κάτω των 6 ετών η χρήση αυτών των συσκευών χρειάζεται να είναι συγκεκριμένη και ολιγόλεπτη. Στα παιδιά λείπουν οι φίλοι, το προαύλιο του σχολείου, οι σχέσεις με τους άλλους. Διατηρήστε την επαφή με τους αγαπημένους σας μέσω βιντεο-κλήσεων αλλά με μέτρο. Διαβάστε στα παιδιά παραμύθια, δώστε ποσοτικό χρόνο τώρα που οι περισσότεροι τον έχετε μιας και αυτόν στην ουσία χρειάζονται και όχι διαδικτυακά παραμύθια ή παιχνίδια που αυξάνουν την ένταση και την επιθετικότητα τους.
- Ρωτήστε τα παιδιά τι έχουν καταλάβει για τον Κορωνοϊο!
Αντί να ψάχνετε διαρκώς απαντήσεις, που μπορεί και να μην έχετε , ανοίξτε μια συζήτηση με το παιδί, κάντε του ερωτήσεις. Απενοχοποιήστε τα παιδιά μιας και συχνά ακούγεται πως αποτελούν «κινούμενη βόμβα» μετάδοσης του ιού. Εξηγήστε τους πως δεν φταίνε για αυτό που συμβαίνει και μιλήστε και για τα δικά σας συναισθήματα!
Κλείνοντας μην διστάσετε να συμβουλευτείτε έναν ειδικό ψυχικής υγείας για ότι σας απασχολεί! Η διασφάλιση της σωματικής και της ψυχικής υγείας είναι ο δρόμος που θα μας οδηγήσει να ανακαλύψουμε το δώρο της ζωής…
Αναπνεύστε….
Κάντε έναν μικρό περίπατο…
Αγγίξτε ένα λουλούδι και παρατηρήστε το…
Ο ήλιος, τα σύννεφα, η φύση είναι εκεί για να μας υπενθυμίζουν πως….
«Τὰ πάντα ῥεῖ.»
Ηράκλειτος
Βρείτε τις Τσέργα Κατερίνα και Χατζή Μαριάννα στο Σπίτι Συναισθημάτων, Πρότυπο Κέντρο Ψυχικής Υγείας παιδιών & Ενηλίκων, Ευριπίδου 12, Παλαιό Φάληρο.
