Πρόληψη και ανίχνευση γυναικολογικών καρκίνων: Εάν αισθάνεστε κάτι, πείτε το!

Για πολλά χρόνια, οι γυναικολογικοί καρκίνοι λέγεται  ότι είναι «σιωπηλοί» – οι τύποι καρκίνου που δεν μπορούν να προληφθούν ή να ανιχνευθούν μέχρι να είναι πολύ αργά και ταυτόχρονα θεωρείται ότι υπάρχουν περιορισμένες θεραπευτικές επιλογές. Ωστόσο, με την έλευση των σύγχρονων εξετάσεων, προσυμπτωματικού ελέγχου και γενετικής ανακάλυψης,  η ανίχνευση είναι δυνατή και  πολλές μορφές γυναικολογικού καρκίνου μπορούν ακόμη και να προληφθούν. 

Ο γυναικολογικός καρκίνος αντιπροσωπεύει κάθε καρκίνο που ξεκινά στα αναπαραγωγικά όργανα μιας γυναίκας. Συνεπώς, κάθε γυναίκα κινδυνεύει να αναπτύξει γυναικολογικό καρκίνο. Μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες, περίπου 100.000 γυναίκες διαγιγνώσκονται με γυναικολογικό καρκίνο κάθε χρόνο.

Γράφει η Αφροδίτη Ντάικου

Σημαντικοί παράγοντες κινδύνου:

Οικογενειακό ιστορικό: Ο ισχυρότερος γνωστός παράγοντας κινδύνου για καρκίνο των ωοθηκών είναι το οικογενειακό ιστορικό. Μία στις πέντε περιπτώσεις καρκίνου των ωοθηκών οφείλεται σε μεταλλάξεις που συμβαίνουν σε γονίδια ευαισθησίας στον καρκίνο των ωοθηκών, όπως τα BRCA1 και 2, τα οποία μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά. Ο καρκίνος του ενδομητρίου εμφανίζεται επίσης σε ορισμένες οικογένειες, πιο συχνά σε συνδυασμό με το σύνδρομο Lynch. Το σύνδρομο Lynch είναι ένα κληρονομικό καρκινικό σύνδρομο γνωστό για αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου, των ωοθηκών και του παχέος εντέρου.

Παχυσαρκία: Με την αύξηση της παχυσαρκίας , οι γιατροί είδαν σημαντική αύξηση στους καρκίνους ιδίως στον καρκίνο του ενδομητρίου. Η παχυσαρκία προκαλεί αύξηση της παραγωγής οιστρογόνων και χρόνια φλεγμονή, η οποία μπορεί να επηρεάσει την επένδυση της μήτρας (το ενδομήτριο), οδηγώντας σε μεγαλύτερο κίνδυνο για αυτόν τον τύπο καρκίνου.

Ηλικία: Για την πλειονότητα των γυναικολογικών καρκίνων, ο κίνδυνος μιας γυναίκας είναι υψηλότερος στην ηλικία των 60 ετών.

HPV: Ο HPV είναι μια σεξουαλικά μεταδιδόμενη ασθένεια που έχει πολύ ισχυρούς δεσμούς με τον γυναικολογικό καρκίνο. Σχεδόν όλες οι περιπτώσεις καρκίνου του τραχήλου της μήτρας προκαλούνται από τον HPV και πολλά στελέχη της νόσου μπορούν επίσης να προκαλέσουν καρκίνο του κόλπου και του αιδοίου.

Πρόληψη του Γυναικολογικού Καρκίνου

Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζετε ποιοι κίνδυνοι παραμονεύουν και ποιες είναι οι πιθανότητες να διαγνωστείτε με  γυναικολογικό καρκίνο, όπως εξίσου σημαντιά είναι και οι συνιστώμενες εξετάσεις, οι προληπτικοί έλεγχοι και τα εμβόλια που είναι διαθέσιμα για πρόληψη.

Τεστ Παπανικολάου: Το τεστ Παπανικολάου είναι το πιο πολύτιμο εργαλείο προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, ιδιαίτερα όταν συνδυάζεται με τεστ HPV. Το τεστ Παπανικολάου και το τεστ HPV μπορούν να οδηγήσουν στην ανίχνευση προκαρκινικών αλλαγών στον τράχηλο πριν γίνουν καρκίνος. Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για τον προσδιορισμό του τρόπου με τον οποίο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το τεστ Παπανικολάου για την ανίχνευση του καρκίνου των ωοθηκών και του ενδομητρίου. Οι επιστήμονες το διερευνούν ενεργά. Για τις γυναίκες 21 έως 29 ετών, συνιστάται τεστ Παπανικολάου κάθε τρία χρόνια. Για γυναίκες 30 ετών και άνω, τα τεστ Παπανικολάου σε συνδυασμό με τεστ HPV συνιστώνται κάθε πέντε χρόνια. Ο προληπτικός έλεγχος μπορεί να σταματήσει για τις γυναίκες άνω των 65 ετών εάν θεωρούνται χαμηλού κινδύνου.

Υγιεινή διατροφή και τρόπος ζωής:

Καθώς η παχυσαρκία αναγνωρίζεται ως σημαντικός παράγοντας κινδύνου για καρκίνο του ενδομητρίου, η διατήρηση μιας υγιεινής διατροφής και τρόπου ζωής είναι σημαντική. 

Γενετικός έλεγχος: Γενικά, γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου των ωοθηκών ή προεμμηνοπαυσιακού καρκίνου του μαστού (καρκίνος μαστού πριν από την ηλικία των 45 ετών), καθώς και γυναίκες με ιστορικό καρκίνου του ενδομητρίου ή του παχέος εντέρου πριν από την ηλικία των 50 ετών, πρέπει να επισκεφτούν κάποιον ειδικό . Τούτου λεχθέντος, πολλές γυναίκες με αυξημένο γενετικό κίνδυνο για την ανάπτυξη αυτών των καρκίνων δεν έχουν αναγνωρίσιμο οικογενειακό ιστορικό και ελπίζουμε ότι οι γενετικές εξετάσεις θα είναι διαθέσιμες σε όλες τις γυναίκες ως προληπτική υπηρεσία υγείας στο εγγύς μέλλον.

Εμβόλιο HPV: Το εμβόλιο HPV υπήρξε πολύτιμο για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Σε μια μελέτη ορόσημο που δημοσιεύθηκε πρόσφατα από την Αμερικανική Ακαδημία Παιδιάτρων, ο εμβολιασμός μείωσε το ποσοστό του HPV στα έφηβα κορίτσια κατά 63 τοις εκατό και κατά 34 τοις εκατό για τις γυναίκες ηλικίας 20 έως 24 ετών. Η μείωση του ποσοστού του HPV θα μειώσει με τη σειρά του τη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του τραχήλου της μήτρας  κατά περισσότερες από 3.000 περιπτώσεις ετησίως τουλάχιστον στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το εμβόλιο κατά του HPV συνιστάται για άνδρες και γυναίκες μεταξύ 11 και 26 ετών.

Πιθανά συμπτώματα

Κάποια σημάδια γυναικολογικού καρκίνου που μπορούν να παρατηρήσουν οι γυναίκες είναι: μη φυσιολογική αιμορραγία, πυελικός πόνος και φούσκωμα…Αυτά ωστόσο μπορεί συχνά να είναι συμπτώματα άλλων, πιο καλοήθων καταστάσεων, επομένως είναι σημαντικό να μην ανησυχείτε. Μόλις νιώσετε κάτι, όμως, θα πρέπει να το πείτε στον γιατρό σας.

Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας: Μη φυσιολογική αιμορραγία (οποιαδήποτε κολπική αιμορραγία που δεν σχετίζεται με την έμμηνο ρύση σας), βαρύτερη και/ή μεγαλύτερη εμμηνορροϊκή αιμορραγία από το κανονικό, αιμορραγία μετά την εμμηνόπαυση, πόνος και αιμορραγία κατά τη σεξουαλική επαφή

Καρκίνος του ενδομητρίου: Μη φυσιολογική αιμορραγία, μετεμμηνοπαυσιακή αιμορραγία, δύσκολη ή επώδυνη ούρηση, πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή, πόνος στην περιοχή της πυέλου

Καρκίνος ωοθηκών: Αίσθημα πρηξίματος ή πρήξιμο στο κάτω μέρος της κοιλιάς, απώλεια της όρεξης, αέρια, δυσπεψία και ναυτία, συχνουρία, μη φυσιολογική κολπική αιμορραγία

Καρκίνος του κόλπου: Μη φυσιολογική αιμορραγία, δυσκολία στην ούρηση, πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή, πυελικός πόνος, δυσκοιλιότητα, κάποια μάζα που μπορείτε να αισθανθείτε

Καρκίνος του αιδοίου: Συνεχής φαγούρα, αλλαγή στο χρώμα του αιδοίου σας, αιμορραγία ή εκκρίσεις που δεν σχετίζονται με την έμμηνο ρύση, ψηλαφητό οζίδιο, μάζα ή πληγή

Η επίγνωση των παραγόντων κινδύνου, η διατήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, η διενέργεια τακτικών εξετάσεων και προληπτικών εξετάσεων και η αναζήτηση πιθανών σημείων και συμπτωμάτων μπορούν να σας βοηθήσουν να αποτρέψετε και να εντοπίσετε γυναικολογικούς καρκίνους.