Σχολικός εκφοβισμός-Πόσο απειλητικός είναι για την υγεία και τι μπορούν να κάνουν οι γονείς
Γράφει η Αφροδίτη Ντάικου
Ο σχολικός εκφοβισμός αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα στη ζωή ενός παιδιού αλλά και έναν από τους μεγαλύτερους φόβους των γονιών. Το να εκφοβίζεται ένα παιδί είναι η πιο σημαντική απειλή για την ψυχική υγεία των παιδιών και των εφήβων.
Μελέτες έχουν δείξει ότι ο εκφοβισμός στο δημοτικό σχολείο αυξάνει τον κίνδυνο σοβαρών προβλημάτων ψυχικής υγείας στην εφηβεία και ακόμη μπορεί να ευθύνεται και για χρόνια κατάθλιψη.
Οι Διευθυντές και οι δάσκαλοι των σχολείων συνήθως λένε στους γονείς ότι θα αναλάβουν και θα χειριστούν οι ίδιοι το πρόβλημα και πράγματι είναι λυτρωτικό εάν οι εκπαιδευτικοί καταφέρουν να σταματήσουν τον εκφοβισμό. Ωστόσο δεν είναι πάντα εφικτό. Τα όποια σχολικά προγράμματα πετυχαίνουν μέτριες βελτιώσεις αφήνοντας τα εκφοβισμένα παιδιά και πάλι μόνα. Αυτός είναι και ο λόγος που κάποιοι γονείς παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους παρά τις όποιες νομικές προεκτάσεις αν επιπλήξουν άλλα παιδιά και τις όποιες διαμάχες μεταξύ των γονιών. Συνεπώς χρειάζεται κάποια διαφορετική προσέγγιση.
Η ανατροφή των παιδιών επηρεάζει συγκεκριμένα τον κίνδυνο των παιδιών να υποστούν εκφοβισμό στο σχολείο. Η θερμή υποστηρικτική ανατροφή των παιδιών είναι υποστηρικτικός παράγοντας ενώ η αρνητική γίνεται παράγοντας κινδύνου για τα παιδιά που υφίστανται εκφοβισμό στο σχολείο. Μελέτη από το Ηνωμένο Βασίλειο επιβεβαιώνει ότι η ύπαρξη θερμών υποστηρικτικών οικογενειακών σχέσεων βοηθά επίσης στην προστασία των παιδιών από τις αρνητικές συναισθηματικές συνέπειες του εκφοβισμού. Αυτό σημαίνει ότι όταν τα παιδιά αισθάνονται ότι υποστηρίζονται από τους γονείς τους είναι λιγότερο πιθανό να γίνουν θύματα εκφοβισμού. Έχουν κάποιον στον οποίο μπορούν να απευθυνθούν στο σπίτι όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά στο σχολείο, κάτι που τους βοηθά να τα βγάλουν πέρα. Οι γονείς μπορούν να υποστηρίξουν ενεργά τις φιλίες των παιδιών τους, καθοδηγώντας τα στις κοινωνικές τους δεξιότητες.
Τι θα πρέπει να σας προβληματίσει
Τα σημάδια του εκφοβισμού μπορούν να γίνουν αντιληπτά όταν το παιδί παρουσιάζει αλλαγές στη συμπεριφορά του, αποσύρεται, δεν θέλει να πάει στο σχολείο ή ίσως και να αναπτύξει πολλές μη ειδικές ασθένειες. Εάν σας αποκαλύψει το ίδιο το παιδί ότι δέχεται εκφοβισμό, είναι θετικό. Ευχαριστήστε το που είχε το θάρρος να το μοιραστεί μαζί σας και εξηγήστε του ότι είναι το πρώτο βήμα για να λύσετε το πρόβλημα. Ακούστε το παιδί σας, προσπαθήστε να παραμείνετε ήρεμοι και διαβεβαιώστε το ότι θα το βοηθήσετε. Ρωτήστε με ευαισθησία τι έχει συμβεί, τι περιλαμβάνει ο εκφοβισμός και πώς το κάνει να νιώθει ώστε να μπορέσετε να παρηγορήσετε το παιδί σας και να το καθησυχάσετε. Μπορεί να θέλετε επίσης να αναλάβετε εξολοκλήρου τη λύση αλλά καλό είναι να εξετάσετε κάποιες λύσεις μαζί με το παιδί σας και ρωτήστε φυσικά τι θα προτιμούσε να κάνετε. Ο εκφοβισμός λειτουργεί αρνητικά καταρρακώνοντας την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθηση ενός παιδιού. Τονίστε λοιπόν τα δυνατά του σημεία και βοηθήστε το να ηρεμήσει. Πάντα να υπενθυμίζετε στο παιδί σας ότι είστε εκεί για αυτά.
Είτε ένα παιδί υφίσταται εκφοβισμό είτε όχι, είναι σημαντικό για τους γονείς να υποστηρίζουν τις φιλίες των παιδιών τους ως επένδυση στη διαρκή ψυχική υγεία και ευημερία των παιδιών. Αφιερώνετε χρόνο στα παιδιά να έρθουν σε επαφή με άλλα παιδιά για να αναπτύξουν φιλίες αλλά και να γνωρίσετε τους γονείς των άλλων παιδιών δημιουργώντας κατάλληλα κοινωνικά δίκτυα, μαθαίνοντάς τα να επιλύουν συγκρούσεις και να ζητάνε βοήθεια όταν τη χρειάζονται.
Το σχολείο και οι άλλοι ενήλικες
Εάν το παιδί δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει μόνο του ένα οδυνηρό ζήτημα, ο γονέας είναι σημαντικό να επικοινωνήσει για λογαριασμό του. Αρχικά θα πρέπει οι γονείς να επικοινωνήσουν με το σχολείο. Θα πρέπει να μιλήσουν με τον δάσκαλο του παιδιού εάν το πρόβλημα αφορά ένα άλλο παιδί στην τάξη ή ίσως με τη διεύθυνση του σχολείου εάν το ζήτημα είναι ευρύτερο. Μπορεί επίσης να χρειαστεί να μιλήσετε και με άλλα άτομα για να έχουν το νου τους και να μπορέσουν να σας βοηθήσουν, το προσωπικό του σχολείου – ο γυμναστής, η δασκάλα των καλλιτεχνικών, οι καθαρίστριες μπορεί να σας δώσουν ακόμη πιο ολοκληρωμένη εικόνα.
Γενικά ας έχετε υπόψιν ότι δεν είναι σοφή κίνηση να πλησιάσετε τους γονείς του παιδιού που εκφοβίζει το δικό σας παιδί εάν δεν έχετε ήδη καλές σχέσεις μαζί τους. Η προσέγγισή σας είναι απίθανο να βελτιώσει τα πράγματα και μπορεί ακόμη και να οδηγήσει σε έντονες συγκρούσεις ( τα παιδιά που εκφοβίζουν άλλα παιδιά προέρχονται συνήθως από προβληματικά περιβάλλοντα). Μπορεί ακόμη και να επιδεινώσει τη σχέση μεταξύ των παιδιών, καθιστώντας ακόμη πιο δύσκολη την επίλυση του ζητήματος από το ίδιο το σχολείο.
Τι γίνεται αν όλες σας οι προσπάθειες αποβούν μάταιες;
Κάποιες φορές παρά τις προθέσεις των γονιών να υποστηρίξουν το παιδί τους και να ζητήσουν βοήθεια από το σχολείο, ο εκφοβισμός συνεχίζεται. Ο συνεχιζόμενος εκφοβισμός ενέχει υψηλό κίνδυνο για την ψυχική ή και την σωματική υγεία κάθε παιδιού που τον υφίσταται.
Εάν το παιδί σας βιώνει συνεχές άγχος λόγω του εκφοβισμού και το σχολείο δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα παρά τα αιτήματά σας, εξετάστε το ενδεχόμενο να απευθυνθείτε και στον σχολικό σύμβουλο και να αναφέρετε περιπτώσεις σωματικής επίθεσης ή διαδικτυακού εκφοβισμού στην αστυνομία.