Το αλλεργικό σοκ, γνωστό και ως αναφυλαξία, αποτελεί μια από τις πιο επικίνδυνες αλλεργικές αντιδράσεις, καθώς μπορεί να εξελιχθεί μέσα σε λίγα λεπτά από την έκθεση σε αλλεργιογόνο.
Μπορεί να προκληθεί όχι μόνο από τροφές, αλλά και από χημικές ουσίες ή περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως τσιμπήματα εντόμων ή γύρη. Η γρήγορη αναγνώριση των ενδείξεων και η άμεση αντίδραση είναι καθοριστικές για την αποφυγή σοβαρών επιπλοκών.
Το άρθρο που ακολουθεί παρουσιάζει τα κύρια συμπτώματα, τις πιθανές αιτίες αλλά και τα βήματα που πρέπει να ακολουθηθούν σε περίπτωση αλλεργικού σοκ.
Τι είναι η αναφυλαξία
Η κατάσταση αυτή εμφανίζεται όταν το ανοσοποιητικό υπεραντιδρά σε μια αβλαβή ουσία, απελευθερώνοντας χημικά που προκαλούν έντονη φλεγμονή, δυσχέρεια στην αναπνοή και πτώση της αρτηριακής πίεσης. Χωρίς άμεση αντιμετώπιση, μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια αισθήσεων ή ακόμη και σε θάνατο.
Γενικά συμπτώματα
Σε όλες τις περιπτώσεις, τα σημάδια κάνουν την εμφάνισή τους γρήγορα και μπορεί να περιλαμβάνουν:
-
Δέρμα: εξανθήματα, φαγούρα, πρήξιμο στο πρόσωπο ή τα χείλη
-
Αναπνευστικό: δύσπνοια, βράσιμο στην αναπνοή, σφίξιμο στον λαιμό
-
Καρδιαγγειακά: λιποθυμική τάση, αδύναμος σφυγμός, υπόταση
-
Πεπτικό: ναυτία, έμετος, κράμπες, διάρροια
-
Νευρολογικά: σύγχυση, άγχος, αίσθημα επικείμενης καταστροφής
Συνήθως εκδηλώνονται μέσα σε λίγα λεπτά, αν και μερικές φορές μπορεί να χρειαστούν έως και δύο ώρες.
Διαφορές ανάλογα με την αιτία
Από τρόφιμα: κοινά αλλεργιογόνα είναι τα φιστίκια, τα οστρακοειδή και το γάλα. Συχνά εμφανίζονται πρήξιμο στη γλώσσα και τον λαιμό, έμετος και κνησμός στο στόμα.
Από χημικά: βαφές μαλλιών, καθαριστικά ή λατέξ μπορεί να προκαλέσουν εγκαύματα στο δέρμα, έντονο οίδημα και συστηματικά συμπτώματα.
Από το περιβάλλον: τσιμπήματα εντόμων, γύρη ή μούχλα ενδέχεται να προκαλέσουν τοπικές αλλά και γενικευμένες αντιδράσεις.
Τι πρέπει να κάνετε
-
Χορηγήστε αμέσως επινεφρίνη αν είναι διαθέσιμη
-
Καλέστε τις Πρώτες Βοήθειες
-
Τοποθετήστε το άτομο σε ασφαλή θέση (ξαπλωμένο με τα πόδια ψηλά ή σε θέση ανάνηψης αν δεν αναπνέει καλά)
-
Παρακολουθήστε αναπνοή και σφυγμό, εφαρμόστε ΚΑΡΠΑ εάν χρειαστεί
Σημειώνεται πως τα αντισταμινικά ή τα κορτικοστεροειδή μπορούν να βοηθήσουν συμπληρωματικά, αλλά δεν αντικαθιστούν την επινεφρίνη.
Πρόληψη
Η αποφυγή γνωστών αλλεργιογόνων, τα τεστ αλλεργίας και η συνεχής διαθεσιμότητα ένεσης επινεφρίνης είναι βασικά βήματα. Επιπλέον, η ενημέρωση του περιβάλλοντος (οικογένεια, φίλοι, σχολείο, εργασία) για τις αλλεργίες μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια σε μια κρίσιμη στιγμή.
Συχνές ερωτήσεις
-
Μπορεί να συμβεί αλλεργικό σοκ με την πρώτη έκθεση; Ναι, ειδικά με τσιμπήματα εντόμων ή φάρμακα.
-
Είναι δυνατόν να εμφανιστεί καθυστερημένα; Σε ορισμένες περιπτώσεις, ναι – ιδιαίτερα με τροφές.
-
Τα αντισταμινικά προστατεύουν; Όχι, μόνο η επινεφρίνη αναστρέφει την αναφυλαξία.
-
Μοιάζει με κρίση πανικού; Παρόμοια συμπτώματα υπάρχουν, αλλά η αναφυλαξία συνοδεύεται από δερματικά και καρδιαγγειακά σημάδια.
-
Πρέπει να πάω στο νοσοκομείο μετά τη χρήση επινεφρίνης; Απολύτως, καθώς τα συμπτώματα μπορεί να επανεμφανιστούν.
Συμπέρασμα
Η άμεση αντίδραση στην αναφυλαξία μπορεί να σώσει ζωές. Η γνώση των συμπτωμάτων, η χρήση επινεφρίνης και η έγκαιρη ιατρική παρέμβαση είναι τα ισχυρότερα «όπλα» απέναντι στο αλλεργικό σοκ.
