Οι ομφαλοκήλες εμφανίζονται όταν δημιουργείται ένα άνοιγμα στον ομφαλικό δακτύλιο, στο σημείο που παλαιότερα περνούσε ο ομφάλιος λώρος.
Αυτό το χάσμα μπορεί να είναι συγγενές ή να εμφανιστεί αργότερα στη ζωή εξαιτίας παραγόντων που αυξάνουν την ενδοκοιλιακή πίεση. Μέσα από αυτή τη σχισμή μπορεί να προεξέχει ενδοκοιλιακό λίπος, επίπλουν ή έντερο, προκαλώντας ορατό εξόγκωμα στον ομφαλό.
«Ενώ είναι γενικά ακίνδυνες στα βρέφη και συχνά υποχωρούν από μόνες τους μέχρι την ηλικία των 3 έως 4 ετών, οι ομφαλικές κήλες στους ενήλικες συνήθως απαιτούν χειρουργική επέμβαση για την αποφυγή επιπλοκών όπως η περίσφιξη ή ο στραγγαλισμός εντέρου και η τελική διάτρηση και περιτονίτιδα», σημειώνει ο κ. Φώτης Αρχοντοβασίλης, MD, PhD, FEHS, διευθυντής ΣΤ’ Χειρουργικής Κλινικής και Κέντρου Αριστείας Χειρουργικής Κηλών.
Αίτια
Στα βρέφη, οι ομφαλοκήλες οφείλονται κυρίως σε αποτυχία του ομφαλικού δακτυλίου να κλείσει μετά τη γέννηση, πρόωρο τοκετό ή χαμηλό βάρος γέννησης. Στους ενήλικες, η παχυσαρκία, η εγκυμοσύνη (ιδίως πολύδυμη), η ύπαρξη ασκίτη, η άρση βαρών, η βαριά χειρωνακτική εργασία, ο χρόνιος βήχας ή τραύματα από προηγούμενες επεμβάσεις αυξάνουν τον κίνδυνο.
Συμπτώματα
Το βασικό σύμπτωμα είναι ένα μαλακό εξόγκωμα ή πρήξιμο κοντά στον ομφαλό, που μπορεί να γίνει πιο εμφανές όταν ένα βρέφος κλαίει, ή όταν οι ενήλικες βήχουν, σηκώνονται από το κρεβάτι ή σηκώνουν βάρη. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν ήπιο πόνο, αίσθημα πίεσης στην κοιλιά, ενώ σοβαρές καταστάσεις με έντονο πόνο, ναυτία ή πυρετό υποδηλώνουν περίσφιξη ή στραγγαλισμό και απαιτούν άμεση ιατρική παρέμβαση.
Προδιαθεσικοί παράγοντες
Η πιθανότητα ανάπτυξης ομφαλοκήλης αυξάνεται με τη βρεφική ηλικία ή τη γήρανση, την παχυσαρκία, την εγκυμοσύνη με δίδυμα ή πολύδυμα, χρόνιες ασθένειες όπως ΧΑΠ ή κίρρωση με ασκίτη, οικογενειακό ιστορικό κήλης, κάπνισμα και προηγούμενες κοιλιακές επεμβάσεις.
Θεραπεία
Στα βρέφη οι περισσότερες κήλες κλείνουν αυτόματα μέχρι την ηλικία των 3–5 ετών, ενώ χειρουργική επέμβαση συνιστάται μόνο σε επίμονες ή επώδυνες κήλες. Στους ενήλικες η χειρουργική αποκατάσταση είναι σχεδόν πάντα απαραίτητη για την πρόληψη επιπλοκών.
Χειρουργικές τεχνικές
Η ανοιχτή επιδιόρθωση κήλης περιλαμβάνει τοπική τομή γύρω από τον ομφαλό, επανατοποθέτηση του περιεχομένου και κλείσιμο του χάσματος με ράμματα ή πλέγμα. Η λαπαροσκοπική τεχνική χρησιμοποιεί μικρές οπές και πλέγμα για ενίσχυση, ενώ η ρομποτική χειρουργική προσφέρει τρισδιάστατη απεικόνιση και υψηλή ακρίβεια κινήσεων, μειωμένο πόνο, ταχύτερη ανάρρωση και σχεδόν μηδενικές ουλές.
Η ρομποτική χειρουργική είναι ιδιαίτερα δημοφιλής σε Ευρώπη και Αμερική λόγω της ακρίβειας, της εργονομίας και της ταχύτερης επιστροφής στις καθημερινές δραστηριότητες, αν και κοστίζει περισσότερο και απαιτεί εξειδικευμένο προσωπικό. Για μικρές και απλές ομφαλοκήλες, η ανοιχτή επέμβαση παραμένει ασφαλής και οικονομική λύση.