Ο ρόλος της γαστρεντερικής φλεγμονής στην εξέλιξη της άνοιας

Ο άξονας εντέρου – εγκεφάλου αποτελεί ένα σύνθετο δίκτυο επικοινωνίας μεταξύ του γαστρεντερικού συστήματος και του εγκεφάλου. Νεότερες μελέτες υποδεικνύουν ότι η φλεγμονή στο έντερο μπορεί να επηρεάζει την ανάπτυξη της άνοιας, πιθανώς μέσω συστηματικής φλεγμονής και διαταραχών στην επικοινωνία κατά μήκος αυτού του δικτύου.

Η έρευνα, που πραγματοποιήθηκε από τη Δρ Iris Mikulic, βοηθό ερευνήτρια στο Τμήμα Νευροβιολογίας, Επιστημών Φροντίδας και Κοινωνίας, την Hong Xu, επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Κλινικής Γηριατρικής, και τον Jonas F. Ludvigsson, καθηγητή στο Τμήμα Ιατρικής Επιδημιολογίας και Βιοστατιστικής του Karolinska Institutet, επικεντρώθηκε σε άτομα με διάγνωση άνοιας και φλεγμονώδη νόσο του εντέρου (ΙΦΝΕ).

Η άνοια περιλαμβάνει μια ομάδα νευρολογικών διαταραχών που χαρακτηρίζονται από προοδευτική έκπτωση της γνωστικής λειτουργίας και απώλεια αυτονομίας. Το φαινόμενο αυξάνεται παγκοσμίως, κυρίως λόγω της μεγαλύτερης διάρκειας ζωής. Το 2024, η FDA ενέκρινε τη δονανεμάμπη, ένα φάρμακο σχεδιασμένο να επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου Αλτσχάιμερ σε πρώιμο στάδιο, χωρίς όμως να υπάρχει πλήρης θεραπεία μέχρι σήμερα, με τις παρεμβάσεις να επικεντρώνονται στη διαχείριση των συμπτωμάτων.

Σύμφωνα με άρθρο των ειδικών στο The Conversation, οι ΙΦΝΕ αποτελούν χρόνια πάθηση που προκαλεί φλεγμονή στο γαστρεντερικό σωλήνα και εμφανίζονται όλο και πιο συχνά διεθνώς. Μεταξύ 1990 και 2021, οι νέες περιπτώσεις αυξήθηκαν σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, ιδιαίτερα στους 50-54 ετών, ενώ στους ηλικιωμένους τα συμπτώματα συχνά παρερμηνεύονται ως άλλες ασθένειες, καθυστερώντας τη διάγνωση και τη θεραπεία.

Τα δεδομένα αντλήθηκαν από το Σουηδικό Μητρώο Γνωστικών Διαταραχών/Άνοιας (SveDem), μια εθνική βάση με λεπτομερείς ιατρικές πληροφορίες για άτομα με άνοια. Εντοπίστηκαν 111 ασθενείς με άνοια και διάγνωση ΙΦΝΕ, συγκρίνοντάς τους με ομάδα ελέγχου 1.110 ατόμων με άνοια χωρίς ΙΦΝΕ, ομοιογενή ως προς ηλικία, φύλο, τύπο άνοιας, συνυπάρχουσες παθήσεις και φαρμακευτική αγωγή.

Η αξιολόγηση της γνωστικής λειτουργίας έγινε με το Mini-Mental State Examination (MMSE), ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο τεστ 30 βαθμών για μνήμη, προσοχή, γλώσσα και άλλες γνωστικές ικανότητες, όπου βαθμολογίες 25-30 υποδηλώνουν φυσιολογική λειτουργία και κάτω από 24 άνοια.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι ασθενείς με άνοια και νεοδιαγνωσμένες ΙΦΝΕ παρουσίασαν ταχύτερη γνωστική έκπτωση, συγκρίσιμη με τη διαφορά που παρατηρήθηκε σε ασθενείς με νόσο Αλτσχάιμερ που έλαβαν ή δεν έλαβαν δονανεμάμπη. Η επιδείνωση ήταν εμφανής μετά τη διάγνωση των ΙΦΝΕ, υποδηλώνοντας ότι η συστηματική φλεγμονή από τη νόσο μπορεί να επιταχύνει τη νευροεκφύλιση.