Οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει μικροπλαστικά σε πολλά σημεία του ανθρώπινου σώματος — και πλέον και στον εγκέφαλο. Πρόσφατη μελέτη αποκάλυψε την παρουσία μικροπλαστικών στους οσφρητικούς λοβούς του εγκεφάλου, την περιοχή που σχετίζεται με την αίσθηση της όσφρησης.
Αν και η σχετική έρευνα βρίσκεται ακόμα σε αρχικά στάδια, οι ερευνητές εκφράζουν ανησυχίες για πιθανές επιπτώσεις στην υγεία, όπως η αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης νευροεκφυλιστικών νοσημάτων.
Τι έδειξε η μελέτη
Η μελέτη βασίστηκε σε ανάλυση εγκεφαλικού ιστού από 15 αποβιώσαντες, όλοι κάτοικοι του Σάο Πάολο για τουλάχιστον πέντε χρόνια. Εξετάστηκαν οι οσφρητικοί λοβοί — κρίσιμοι για την αίσθηση της όσφρησης — προκειμένου να διαπιστωθεί αν οι μικροπλαστικές ίνες μπορούν να φτάσουν στον εγκέφαλο μέσω της ρινικής κοιλότητας.
Οι ερευνητές εντόπισαν μικροπλαστικά στους εγκεφάλους 8 από τα 15 άτομα. Η πιο συχνή μορφή ήταν το πολυπροπυλένιο, με τα σωματίδια να έχουν ποικιλία σχημάτων.
Για την αποφυγή μόλυνσης των δειγμάτων, εφαρμόστηκαν αυστηρά μέτρα καθαρότητας κατά την εξέταση. Χρησιμοποιήθηκαν επίσης δύο θνησιγενή δείγματα ως αρνητικοί έλεγχοι — αν και μόνο ένα από αυτά τελικά εξετάστηκε επιτυχώς.
Πώς φτάνουν τα μικροπλαστικά στον εγκέφαλο;
Τα μικροπλαστικά είναι πλαστικά σωματίδια διαμέτρου μικρότερης των 5 χιλιοστών. Έχουν βρεθεί σε όργανα όπως το παχύ έντερο και το αίμα, όμως αυτή είναι η πρώτη φορά που καταγράφεται η παρουσία τους στον ανθρώπινο εγκέφαλο.
Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι τα μικροπλαστικά ενδέχεται να εισέρχονται στον εγκέφαλο μέσω της οσφρητικής οδού — δηλαδή από τη ρινική κοιλότητα προς τον εγκέφαλο μέσω των νευρικών κυττάρων.
Σχόλια ειδικών
Η καθηγήτρια Tracey Woodruff, διευθύντρια του Κέντρου Περιβαλλοντικής Έρευνας και Μετάφρασης για την Υγεία στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, δήλωσε:
«Η μελέτη είναι ανησυχητική, καθώς για πρώτη φορά βλέπουμε μικροπλαστικά στον εγκεφαλικό ιστό. Δεν είναι η πρώτη φορά που βρίσκονται στο ανθρώπινο σώμα, αλλά η παρουσία τους στον εγκέφαλο υποδηλώνει νέες, σοβαρές πιθανές συνέπειες.»
Από την πλευρά της, η Dr. Heather A. Leslie, ανεξάρτητη επιστήμονας στην ανάλυση νανοπλαστικών και μικροπλαστικών με έδρα το Άμστερνταμ, ανέφερε:
«Η μελέτη είναι ένα πρώτο βήμα για την κατανόηση της συσσώρευσης μικροπλαστικών στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Εντοπίστηκε μικρός αριθμός σωματιδίων (1 έως 4) στους μισούς εξεταζόμενους, αν και δεν αναφέρονται συγκεντρώσεις ανά γραμμάριο ιστού.»
Και προσθέτει ότι απαιτούνται πιο ευαίσθητες τεχνικές ανίχνευσης και αυστηρότεροι ποιοτικοί έλεγχοι σε μελλοντικές μελέτες.
Πιθανές επιπτώσεις στην υγεία
Αν και η παρουσία μικροπλαστικών στον εγκέφαλο δεν σημαίνει αυτόματα και αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, οι επιστήμονες ζητούν περαιτέρω έρευνες.
Η Dr. Leslie επισημαίνει ότι η αξιολόγηση των τοξικολογικών επιπτώσεων απαιτεί τον προσδιορισμό της δόσης που καθίσταται επικίνδυνη.
Οι συγγραφείς της μελέτης τονίζουν ότι η έκθεση σε μικροπλαστικά μπορεί να σχετίζεται με ατμοσφαιρικά σωματίδια, τα οποία έχουν ήδη συνδεθεί με προβλήματα όπως η άνοια και διαταραχές στην ανάπτυξη του εγκεφάλου.
Η καθηγήτρια Woodruff υπογραμμίζει:
«Η ρύπανση του αέρα περιλαμβάνει και μικροπλαστικά. Η έκθεση σε τέτοιους ρύπους συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για νευροεκφυλιστικές παθήσεις όπως το Αλτσχάιμερ. Η παρουσία τους στον εγκέφαλο δείχνει ότι μπορεί να διαταράσσουν τη λειτουργία του.»
Τρόποι περιορισμού της έκθεσης
Αν και δεν μπορούμε να αποφύγουμε εντελώς τα μικροπλαστικά, υπάρχουν πρακτικοί τρόποι για να μειώσουμε την έκθεση:
-
Αποφύγετε να ζεσταίνετε φαγητό σε πλαστικά δοχεία (ιδίως στον φούρνο μικροκυμάτων).
-
Προτιμήστε τη χρήση γυάλινων ή ανοξείδωτων σκευών.
-
Καταναλώστε περισσότερα φρέσκα φρούτα και λαχανικά.
-
Επιλέξτε τρόφιμα χαμηλότερα στην τροφική αλυσίδα.
-
Περιορίστε τη χρήση πλαστικών γενικά.
Η καθηγήτρια Woodruff καταλήγει:
«Οι κυβερνήσεις πρέπει να κινηθούν σε επίπεδο πολιτικής για να περιορίσουν την παρουσία των μικροπλαστικών στο περιβάλλον και την ανθρώπινη καθημερινότητα.»