Ανησυχητική η αύξηση κρουσμάτων ιλαράς στην Ε.Ε.

Γράφει η Αφροδίτη Ντάικου

Τι είναι η ιλαρά, ποιους αφορά και πώς θα την αποφύγουμε

Η ιλαρά, γνωστή και ως ερυθρά, αποτελεί λοίμωξη, κυρίως της μύτης, της τραχείας και των πνευμόνων που είναι πολύ μεταδοτική, που σημαίνει ότι μεταδίδεται εύκολα από άτομο σε άτομο. Ο ιός της ιλαράς συνήθως εξαπλώνεται όταν κάποιος έρχεται σε επαφή με σταγονίδια από άλλο άτομο που περιέχουν τον ιό. Κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί όταν κάποιος με τον ιό βήχει ή φτερνίζεται. Μπορεί επίσης να συμβεί εάν αγγίζετε χρησιμοποιημένα χαρτομάντιλα, μοιράζεστε ποτήρια ή αγγίζετε χέρια που έχουν μολυσμένα σταγονίδια πάνω τους.

Μόλις ο ιός εισέλθει στο σώμα, η μόλυνση εξαπλώνεται σε όλη τη μύτη, την τραχεία και τους πνεύμονες, στο δέρμα και σε άλλα όργανα του σώματος.

Ένα άτομο με ιλαρά μπορεί να μεταδώσει τον ιό σε άλλους από μία έως δύο ημέρες πριν από την έναρξη τυχόν συμπτωμάτων (ή τρεις έως πέντε ημέρες πριν από το εξάνθημα) έως τέσσερις ημέρες μετά την εμφάνιση του εξανθήματος.

Η ιλαρά συνήθως προκαλεί μέτρια ασθένεια. Στα μικρότερα παιδιά, οι επιπλοκές περιλαμβάνουν λοίμωξη του μέσου ωτός (μέση ωτίτιδα), πνευμονία και διάρροια. Στους ενήλικες, η ασθένεια τείνει να είναι ακόμη πιο σοβαρή. Δεν είναι ασυνήθιστο για ηλικιωμένους ασθενείς να χρειάζονται νοσοκομειακή περίθαλψη για πνευμονία που σχετίζεται με την ιλαρά.

Οι πιο σοβαρές συνέπειες της ιλαράς είναι σπάνιες. Σε λιγότερο από 1 στις 1.000 περιπτώσεις, η ιλαρά προκαλεί εγκεφαλίτιδα (λοίμωξη του εγκεφάλου), με άμεσο κίνδυνο επιληπτικών κρίσεων, κώματος και θανάτου και μακροπρόθεσμο κίνδυνο διανοητικής αναπηρίας ή επιληψίας. Η υποξεία σκληρυντική πανεγκεφαλίτιδα είναι μια εξαιρετικά σπάνια χρόνια μορφή εγκεφαλίτιδας ιλαράς που προκαλεί εγκεφαλική βλάβη. Σε ασυνήθιστες περιπτώσεις, η ιλαρά μπορεί επίσης να προσβάλει άμεσα τα πεπτικά όργανα (συμπεριλαμβανομένου του ήπατος), τον καρδιακό μυ ή τα νεφρά. Μια έγκυος γυναίκα που έχει μολυνθεί από ιλαρά έχει αυξημένο κίνδυνο πρόωρου τοκετού, αποβολής ή γέννησης βρέφους χαμηλού βάρους.

Πριν να διατεθεί ένα αποτελεσματικό εμβόλιο, αναφέρονταν τουλάχιστον 400.000 περιπτώσεις ιλαράς κάθε χρόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες, με πιθανώς περισσότερα από 3 εκατομμύρια μη αναφερόμενα κρούσματα. Ο αριθμός των κρουσμάτων έχει μειωθεί δραματικά από τότε που ο παιδικός εμβολιασμός έγινε ρουτίνα.

Ξεκινώντας λοιπόν από τα βρέφη και τα παιδιά είναι απολύτως απαραίτητο οι γονείς να μεριμνήσουν για τους συνήθεις εμβολιασμούς. Οι λοιμώξεις που προλαμβάνονται με εμβόλιο, όπως η ιλαρά και η πολιομυελίτιδα, επανεμφανίστηκαν τα τελευταία χρόνια, επειδή τα ποσοστά εμβολιασμού έχουν πέσει κάτω από το όριο που απαιτείται ώστε να μην είναι δυνατή η κυκλοφορία αυτών των λοιμώξεων.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα ιλαράς ξεκινούν περίπου 8 έως 12 ημέρες μετά την επαφή με κάποιον που έχει ιλαρά. Τα πρώτα συμπτώματα περιλαμβάνουν βήχα, καταρροή και βουλωμένη μύτη, γενικό αίσθημα αδιαθεσίας (αδιαθεσία), κόκκινα μάτια με δακρύρροια (επιπεφυκίτιδα) και πυρετό. Μέσα σε δύο έως τέσσερις ημέρες, αυτά τα συμπτώματα ακολουθούνται από κηλίδες στο στόμα, μπλε λευκές ή γκρι κηλίδες σε κόκκινο φόντο, που φαίνονται μέσα στα μάγουλα.

Με ένα εξάνθημα ιλαράς, συνήθως βλέπετε ροζ ή έντονα κόκκινα σημεία που δεν προκαλούν φαγούρα. Το εξάνθημα ξεκινά από τη γραμμή των μαλλιών και πίσω από τα αυτιά, στη συνέχεια εξαπλώνεται προς τα κάτω στο λαιμό, τον κορμό, τα χέρια και τα πόδια, τις παλάμες και τα πέλματα. Το εξάνθημα αρχίζει να εξασθενεί περίπου τέσσερις ημέρες αργότερα με την ίδια σειρά που εμφανίστηκε, πρώτα από το κεφάλι και το λαιμό, μετά τον κορμό και τα χέρια και τα πόδια. Το εξάνθημα που εξασθενεί μπορεί να αφήσει πίσω του έναν προσωρινό καφέ αποχρωματισμό ή ξεφλούδισμα που εξαφανίζεται δύο έως τρεις ημέρες αργότερα. Μερικοί άνθρωποι έχουν επίσης μεγάλους λεμφαδένες (πρησμένους αδένες), διάρροια και έμετο.

Οι ασθενείς με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν σοβαρές επιπλοκές από την ιλαρά, αλλά μπορεί να μην εμφανίσουν το τυπικό εξάνθημα ιλαράς.

Διάγνωση

Ο γιατρός σας θα ελέγξει για βουλωμένη μύτη, κόκκινα μάτια, κηλίδες και τυπικό εξάνθημα ιλαράς. Θα σας ρωτήσει εάν έχετε ταξιδέψει εκτός της χώρας ή έχετε εκτεθεί σε κάποιον με ιλαρά ή μη διαγνωσμένο εξάνθημα. Ο γιατρός σας θα ελέγξει το ιατρικό σας ιστορικό για να δει εάν και πότε είχατε ανοσοποιηθεί κατά της ιλαράς, καθώς και τον αριθμό των δόσεων του εμβολίου κατά της ιλαράς. Αυτά χορηγούνται ως μέρος του εμβολίου ιλαράς-παρωτίτιδας-ερυθράς (MMR).

Για να επιβεβαιώσει τη διάγνωση, ο γιατρός σας μπορεί να ζητήσει εξετάσεις αίματος για να αναζητήσει συγκεκριμένα αντισώματα που καταπολεμούν τον ιό της ιλαράς. Τα αντισώματα παράγονται από το ανοσοποιητικό σύστημα για την προστασία από κάποια μόλυνση.

Αναμενόμενη διάρκεια
Τα συμπτώματα της ιλαράς συνήθως διαρκούν περίπου 10 ημέρες.

Όσον αφορά τώρα στο Υπουργείο Υγείας και τον ΕΟΔΥ είναι σε εγγρήγορση με στόχο την αντιμετώπιση ενδεχόμενης αύξησης κρουσμάτων ιλαράς στον ελληνικό πληθυσμό, παιδιά και ενήλικες και ιδιαίτερα οι ταξιδιώτες σε  χώρες με έξαρση κρουσμάτων, συστήνεται να επιβεβαιώνουν τον πλήρη εμβολιασμό τους με δύο δόσεις του μικτού εμβολίου ιλαράς-ερυθράς-παρωτίτιδας (εμβόλιο MMR) .

Για να αντιμετωπιστεί το ενδεχόμενο έξαρσης κρουσμάτων ιλαράς αποφασίστηκαν τα εξής μέτρα, κατά σειρά προτεραιότητας:

– Ενημέρωση του πληθυσμού για τον έλεγχο της εμβολιαστικής του κάλυψης και την έγκαιρη ολοκλήρωση του εμβολιασμού με δύο δόσεις, σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, σε περίπτωση που δεν έχει αυτός ολοκληρωθεί και δεν υπάρχει προηγούμενη καταγεγραμμένη νόσηση.

– Επιπλέον δράσεις ενημέρωσης με τη συνεργασία των ΥΠΕ, των Δήμων και των τοπικών ιατρικών συλλόγων στις περιοχές με χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη.

– Συνεργασία του ΕΟΔΥ με τη ΜΚΟ «Υγεία για Όλους» για τη διενέργεια μαζικού εμβολιασμού σε καταυλισμούς Ρομά με τη συνδρομή των ΚΟΜΥ. Για το σκοπό αυτό ο ΕΟΔΥ θα προμηθευτεί εμβόλια ιλαράς-ερυθράς-παρωτίτιδας.

– Ενημέρωση κέντρων φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών, παρότι οι φιλοξενούμενοι είναι κατά κανόνα εμβολιασμένοι, εξαιτίας της κινητικότητας του πληθυσμού και του συγχρωτισμού που ευνοεί τη μετάδοση.

– Ενημέρωση του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού και εκτίμηση της εμβολιαστικής τους κάλυψης.

– Ενημέρωση ταξιδιωτών ώστε να ολοκληρώνουν τον εμβολιασμό έναντι της ιλαράς πριν από το ταξίδι τους, ιδιαίτερα αν πρόκειται να ταξιδέψουν σε χώρες με έξαρση κρουσμάτων, σε συνεργασία με τα ταξιδιωτικά γραφεία τουρισμού.