Γιατί πρέπει να εμβολιαζόμαστε κατά της γρίπης; Ποιες είναι οι πιθανές παρενέργειες του εμβολίου και πώς να τις αντιμετωπίσετε
Γράφει η Αφροδίτη Ντάικου
Η γρίπη που μας ταλαιπωρεί κάθε χρόνο είναι μια σοβαρή ασθένεια και μπορεί να οδηγήσει σε νοσηλεία ή και ακόμη χειρότερα σε θάνατο. Ο καλύτερος τρόπος για να προστατευτείτε είναι να εμβολιαστείτε. Ωστόσο πολλοί είναι εκείνοι που ανησυχούν για πιθανές παρενέργειες του εμβολίου της γρίπης.
Ας επισημανθεί ότι το εμβόλιο λειτουργεί πολύ καλά, με διάφορες εκτιμήσεις να δείχνουν την αποτελεσματικότητά του στη μείωση του κινδύνου απειλητικής για τη ζωή ασθένειας κάπου στο εύρος του 40 έως 60 τοις εκατό και έως και 75 τοις εκατό μεταξύ των παιδιών.
Ανησυχείτε μήπως κολλήσετε γρίπη από το ίδιο το εμβόλιο;
Να είστε βέβαιοι ότι δεν είναι δυνατό να κολλήσετε γρίπη από το εμβόλιο. Το εμβόλιο είναι κατασκευασμένο από αδρανοποιημένα ιικά σωματίδια, τα οποία δεν προκαλούν ασθένειες.
Τούτου λεχθέντος, πολλοί άνθρωποι εμφανίζουν ήπια συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη μετά τον εμβολιασμό, γεγονός που είναι σημάδι ότι το σώμα σας παράγει αντισώματα και παράγει μια ανοσολογική απόκριση.
Οι ιοί της γρίπης συνήθως εξαπλώνονται το φθινόπωρο και τον χειμώνα και κορυφώνοντας μεταξύ Δεκεμβρίου και Φεβρουαρίου. Κάθε εποχή γρίπης είναι διαφορετική και ο αντίκτυπος στην υγεία ποικίλλει πολύ από χρόνο σε χρόνο. Εξαιτίας αυτού, το εμβόλιο της γρίπης ενημερώνεται κάθε χρόνο για την προστασία από νέα στελέχη του ιού της γρίπης που αναμένεται να κυκλοφορήσουν και να προκαλέσουν ασθένειες.
Φέτος είναι πιο σημαντικό από ποτέ να εμβολιαστείτε κατά της γρίπης
Βρισκόμαστε στη μέση μιας σημαντικής και πρώιμης αύξησης των κρουσμάτων και της σοβαρότητάς τους. Η γρίπη ευθύνεται για χιλιάδες νοσηλεία και εκατοντάδες θανάτους κάθε χρόνο, και ενώ το εμβόλιο της γρίπης δεν προστατεύει το 100 τοις εκατό των ανθρώπων από τη γρίπη, όπως και το εμβόλιο για την COVID, μπορεί να αποτρέψει σοβαρές ασθένειες.
Όσο αφορά στις ανεπιθύμητες ενέργειες είναι παροδικές και τυπικά διαρκούν μία έως δύο ημέρες μετά τον εμβολιασμό. Τα άτομα που είναι εμβολιασμένα και ούτως ή άλλως αρρωσταίνουν τείνουν να εμφανίζουν λιγότερο σοβαρά συμπτώματα καθώς και να μειώνουν τον κίνδυνο νοσηλείας τους. Γι’ αυτό το εμβόλιο γρίπης είναι ένα απίστευτα σημαντικό εργαλείο για να προστατεύσουμε τον εαυτό μας και τους γύρω μας.
Εάν σκέφτεστε να εμβολιαστείτε κατά της γρίπης φέτος, προγραμματίστε ανάλογα. Το εμβόλιο μπορεί να χρειαστεί 14 ημέρες για να τεθεί πλήρως σε ισχύ επομένως λάβετε υπόψη τυχόν σχέδια διακοπών ή επερχόμενα ταξίδια.
Δεδομένου ότι το εμβόλιο δεν είναι άμεσα αποτελεσματικό, πολλοί άνθρωποι που λαμβάνουν το εμβόλιο αλλά λίγο πριν ή μετά την έκθεση στη γρίπη ή σε άλλο ιό (δηλαδή κρυολόγημα) θα αρρωστήσουν από αυτό. Και αυτό είναι εντελώς άσχετο με τον εμβολιασμό τους.
Ας υπογραμμιστεί επίσης ότι η συζήτηση για τις πολλές παρενέργειες του εμβολίου κατά της γρίπης είναι πολύ υπερβολική. Το εμβόλιο κατά της γρίπης δεν μπορεί να σας μεταδώσει τη γρίπη και, ενώ υπάρχουν κάποιες πιθανές παρενέργειες, ο ειδικός σε μολυσματικές ασθένειες Amesh A. Adalja, MD, ανώτερος μελετητής στο Κέντρο Ασφάλειας Υγείας του Johns Hopkins, λέει ότι οι περισσότερες είναι σπάνιες.
Το εμβόλιο γρίπης αξίζει παρά τις πιθανές παρενέργειες.
Ακολουθούν οι παρενέργειες του εμβολίου γρίπης που πρέπει να γνωρίζετε αυτή την εποχή, από συνηθισμένο πόνο και ερυθρότητα έως σπάνιες επιπτώσεις όπως το σύνδρομο Guillain-Barre.
Πόνος στον ώμο
Εάν λάβετε το εμβόλιο γρίπης ως ενδομυϊκή ένεση , έχετε 10 έως 64 τοις εκατό πιθανότητα να εμφανίσετε κάποιο μυϊκό πόνο στο άνω μέρος του βραχίονα.
Αυτό συμβαίνει επειδή η βελόνα εγχέεται απευθείας στον μυ, προκαλώντας μικροσκοπική βλάβη στα κύτταρα και έχει σχεδιαστεί για να προκαλεί μια φλεγμονώδη απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος. Μπορείτε να πάρετε ένα αναλγητικό ενώ περιμένετε να εξαφανιστεί ο πόνος, αλλά εάν ο πόνος είναι πολύ αισθητός ή μειώνει την κινητικότητά σας, να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.
Ερυθρότητα ή οίδημα στο σημείο της ένεσης
Κάθε φορά που τρυπάτε το δέρμα και βάζετε κάτι στο σώμα, μπορεί να προκαλέσει τοπική αντίδραση. Αυτό είναι απλώς ένα σημάδι ότι το ανοσοποιητικό σας σύστημα ενεργοποιείται.
Ωστόσο αυτή η ερυθρότητα και το πρήξιμο στο σημείο που κάνετε την ένεση είναι μια κοινή παρενέργεια που συνήθως διαρκεί μόνο λίγες ημέρες. Θα υποχωρήσει από μόνο του, αν σας ενοχλεί πραγματικά, ζητήστε από τον γιατρό σας να σας προτείνει κάποιο φάρμακο ιβουπροφαίνης ή ακετομινοφένης.
Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τοπικές κρέμες για να μετριάσουν τυχόν ερυθρότητα ή πρήξιμο. Καλό είναι επίσης να αποφεύγετε δραστηριότητες που αφορούν κινήσεις του ώμου σας. Μπορεί ακόμη και να θέλετε να προγραμματίσετε το εμβόλιο της γρίπης σας πριν από ένα Σαββατοκύριακο ή μια ημέρα που δεν θα πάτε στο γυμναστήριο.
Πόνοι στο σώμα
Οποιοδήποτε εμβόλιο μπορεί να προκαλέσει πόνους στο σώμα λόγω του τρόπου με τον οποίο ενεργοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα.
Εάν πονάτε σε άλλα μέρη εκτός από το χέρι σας, δεν είναι συνήθως τίποτα ανησυχητικό. Το εμβόλιο της γρίπης χρειάζεται δύο εβδομάδες για να γίνει πλήρως αποτελεσματικό – έτσι οι πόνοι στο σώμα σας μπορεί να είναι σημάδι της πραγματικής γρίπης , καθώς τα στελέχη του ιού πιθανότατα κυκλοφορούν την ώρα που λαμβάνετε το εμβόλιο.
Τι να κάνετε: Η ενυδάτωση με άφθονο νερό και η λήψη αναλγητικού είναι το καλύτερο για την ανακούφιση από τους πόνους του σώματος.
Κνησμός στο σημείο της ένεσης ή εξάνθημα σε ολόκληρο το σώμα
Κάτι τέτοιο θα σήμαινε μια αλλεργική αντίδραση, αλλά είναι πολύ σπάνιο να έχουμε αλλεργική αντίδραση στο εμβόλιο της γρίπης. Υπάρχουν πολλοί μύθοι για τις αλλεργίες στα αυγά και το εμβόλιο επειδή τα περισσότερα εμβόλια γρίπης και ρινικά σπρέι κατασκευάζονται χρησιμοποιώντας τεχνολογία που περιλαμβάνει μικρές ποσότητες πρωτεϊνών αυγών, σύμφωνα με το CDC ( Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης ασθενειών των ΗΠΑ).
Εάν εμφανίσετε έντονο κνησμό στο σημείο της ένεσης, εξάνθημα σε όλο το σώμα σας ή σημάδια αναφυλακτικού σοκ, αναζητήστε άμεση ιατρική βοήθεια. Και αν είχατε αλλεργική αντίδραση στο εμβόλιο της γρίπης στο παρελθόν, είστε από εκείνες τις λίγες ομάδες ανθρώπων που το CDC συνιστά να παραλείψετε το εμβόλιο της γρίπης.
Πυρετός
Πιθανότατα δεν θα έχετε πυρετό λόγω του εμβολίου, αλλά εάν έχετε, θα πρέπει να είναι χαμηλού βαθμού. Εάν είναι ιδιαίτερα υψηλός, μην κατηγορείτε το εμβόλιο γρίπης σας – πιθανότατα να έχετε μια εντελώς άσχετη ασθένεια. Θυμηθείτε ότι κάνετε το εμβόλιο στο απόγειο της εποχής του αναπνευστικού ιού, μπορεί να επωάζατε έναν άλλο ιό χωρίς να το γνωρίζετε.
Τι να κάνετε: Πίνετε κρύα υγρά, μείνετε ενυδατωμένοι και πάρτε αναλγητικό μέχρι να υποχωρήσει ο πυρετός.
Ζάλη ή λιποθυμία
Αυτό είναι λιγότερο μια παρενέργεια του ίδιου του εμβολίου και περισσότερο μια παρενέργεια φοβίας με τη βελόνα. Εάν πιστεύετε ότι μπορεί να έχετε κάποια αντίδραση στρες ή να λιποθυμήσετε, ενημερώστε τον γιατρό σας ώστε να βεβαιωθεί ότι θα μείνετε καθισμένοι μετά τη λήψη για να αποφύγετε πιθανό τραυματισμό.
Τι να κάνετε: Να παρακολουθείτε την αρτηριακή σας πίεση και να μιλήσετε με τον γιατρό σας. Καλό είναι επίσης να μείνετε ενυδατωμένοι.
Πονοκέφαλος
Ο πονοκέφαλος περιλαμβάνεται στον επίσημο κατάλογο των πιθανών παρενεργειών του CDC, αλλά πιθανόν να είναι απλώς μέρος της ανοσολογικής αντίδρασης στο εμβόλιο και συνήθως υποχωρεί αρκετά γρήγορα και μπορεί «εύκολα» να αντιμετωπιστεί με ακεταμινοφαίνη. Μερικοί από τους πονοκεφάλους θα μπορούσαν απλώς να οφείλονται στο άγχος για τον εμβολιασμό.
Τι να κάνετε: Πίνετε πολλά υγρά και πάρτε κάποιο αναλγητικό που θα σας συστήσει ο γιατρός σας μέχρι να υποχωρήσει ο πονοκέφαλος.
Ναυτία
Αυτό είναι άλλο σύμπτωμα που καταγράφεται από το CDC και το οποίο οι γιατροί λένε ότι είναι πιθανό να οφείλεται σε άγχος. Υπάρχουν άνθρωποι που, όταν κάνουν μια ένεση οποιουδήποτε τύπου, μπορεί να έχουν κάποιες γαστρεντερικές εκδηλώσεις στη συνέχεια, συμπεριλαμβανομένης της ναυτίας. Είναι πιθανό να έχετε μια μικρή ναυτία ως μεγαλύτερο μέρος της αντίδρασης του σώματός σας στο εμβόλιο της γρίπης, αλλά δεν διαρκεί πολύ.
Τι να κάνετε: Πάρτε μερικά συμπληρώματα ή φάρμακα για το στομάχι σας, όπως συμπληρώματα Β6, Δραμαμίνη, συμπληρώματα τζίντζερ. Μπορεί ακόμη και να θέλετε να κάνετε κάποιες διατροφικές αλλαγές ανάλογα με τα είδη ποτών και τροφών που μπορεί να χειριστεί το στομάχι σας.
Σύνδρομο Guillain-Barre
Το σύνδρομο Guillain-Barre (GBS) είναι μια αυτοάνοση διαταραχή που προκαλείται από μια μεγάλη ποικιλία πραγμάτων, από εμβόλια έως ιογενείς λοιμώξεις.
Το GBS προκαλεί βλάβη στο νευρικό σύστημα, με αποτέλεσμα συμπτώματα όπως μυϊκή αδυναμία, μούδιασμα, δυσκολία στο περπάτημα ή περίεργο βάδισμα, ακόμη και παράλυση. Ενώ το 70 τοις εκατό των ανθρώπων αναρρώνουν πλήρως από τη διαταραχή, η περίοδος ανάρρωσης μπορεί να κυμαίνεται από εβδομάδες έως και χρόνια, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Νευρολογικών Διαταραχών και Εγκεφαλικού των ΗΠΑ.
Η σύνδεση μεταξύ του GBS και του εμβολίου της γρίπης έχει υπερθεματιστεί: «Θα πρέπει να θυμόμαστε ότι η ίδια η γρίπη είναι πολύ πιο πιθανό να προκαλέσει GBS από το ίδιο το εμβόλιο».
Και δεδομένου ότι δεν υπάρχουν περισσότερες από μία ή δύο περιπτώσεις ανά εκατομμύριο εμβολιασθέντων ατόμων που θα έχουν αυτήν την παρενέργεια, είναι καλύτερο να αναλάβετε τις (υπερ μικρές) πιθανότητες με το GBS παρά με μία από τις πολλές κοινές, σοβαρές επιπλοκές που συχνά συνοδεύουν την ίδια τη γρίπη.
Τι να κάνετε: Μελέτες έχουν δείξει ότι η πιθανότητα προσβολής από GBS είναι στην πραγματικότητα υψηλότερη μετά τη γρίπη παρά μετά τη λήψη του αντιγριπικού εμβολίου. Για παράδειγμα, μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο JAMA ανέφερε ότι 13 εκατομμύρια ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας δεν παρουσίασαν αύξηση του GBS μετά τον εμβολιασμό κατά της γρίπης. Εάν εμφανίσετε κάποιο από τα συμπτώματα του GBS, είναι καλύτερο να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας σχετικά με τα επόμενα βήματα.
Σοβαρή αλλεργική αντίδραση
Οποιοδήποτε φάρμακο ή εμβολιασμός έχει τη δυνατότητα για ανεπιθύμητες ενέργειες, συμπεριλαμβανομένων σοβαρών απειλητικών για τη ζωή αντιδράσεων. Σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις εμφανίζονται συνήθως μέσα σε λίγες ώρες από τη λήψη του εμβολίου. Αυτά περιλαμβάνουν κνίδωση, συριγμό, δύσπνοια, γρήγορο καρδιακό ρυθμό και ζάλη.
Είναι σημαντικό να αναζητήσετε άμεση ιατρική βοήθεια εάν εμφανίσετε κάποιο από αυτά τα συμπτώματα. Είναι σίγουρα τρομακτικό, αλλά αυτή η παρενέργεια είναι εξαιρετικά σπάνια.
Τι να κάνετε: Επικοινωνήστε με τον γιατρό πρωτοβάθμιας περίθαλψής σας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί ακόμη και να χρειαστεί να πάτε σε κλινική ή να ακολουθήσετε άλλες θεραπείες που θα βοηθήσουν στην καταστολή αυτών των παρενεργειών του εμβολίου γρίπης εάν είναι σοβαρές.
Κούραση
Μια άλλη παρενέργεια του εμβολίου γρίπης είναι η κούραση και η καταρροή που αποτελούν συνήθως βραχύβια συμπτώματα.
Τι να κάνετε: Εάν οι παρενέργειες είναι ενοχλητικές, πιείτε πολλά υγρά, ξεκουραστείτε και χρησιμοποιήστε ρινικά αποσυμφορητικά για ρινικά συμπτώματα.
Γιατί κάποιοι άνθρωποι παρουσιάζουν παρενέργειες και άλλοι όχι;
Υπολογίζεται ότι έως και το 20 τοις εκατό των ατόμων με γρίπη δεν εμφανίζουν συμπτώματα, γεγονός που δείχνει περαιτέρω ότι όλοι πρέπει να εμβολιαστούν.
Ομοίως, διάφορα επίπεδα ανοσοαπόκρισης παρατηρούνται με το εμβόλιο της γρίπης, το οποίο μπορεί να προκαλέσει μια μεγάλη ποικιλία συμπτωμάτων εώς και κανένα.Πολλοί παράγοντες μπορούν να παίξουν ρόλο, συμπεριλαμβανομένης της ηλικίας, των φαρμάκων που λαμβάνονται τακτικά, άλλων παθήσεων υγείας και του χρόνου (δηλαδή, λήψη του εμβολίου όταν έχετε εποχιακές αλλεργίες ή άλλες ασθένειες).
Το εμβόλιο της γρίπης έχει σχεδιαστεί για να διεγείρει το ανοσοποιητικό σας σύστημα και να δημιουργήσει αντισώματα κατά του ιού και αυτό που πρέπει να αναλογιστούμε εδώ είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι που έχουν παρενέργειες από το εμβόλιο της γρίπης είναι εκείνοι των οποίων το σώμα ανταποκρίνεται σθεναρά στο εμβόλιο.
Όπως συμβαίνει με πολλά πράγματα στη ζωή, όλοι και κάθε σώμα θα ανταποκριθεί διαφορετικά στο εμβόλιο της γρίπης ανάλογα με πολλούς διαφορετικούς παράγοντες.
Για τους περισσότερους, το εμβόλιο της γρίπης είναι ασφαλές και προκαλεί μόνο ήπια συμπτώματα που είναι λίγο πολύ απλώς ενοχλητικά. Τα οφέλη από το να μην κολλήσετε γρίπη (και να μην τη μεταδώσετε σε άλλους που μπορεί να είναι πιο ευάλωτοι στην ασθένεια) υπερτερούν κατά πολύ των κινδύνων από τον εμβολιασμό.