Εύα Δουζίνα: “Οι ιχθυοκαλλιέργειες καταστρέφουν τον βυθό, τα λιβάδια Ποσειδωνίας και απελευθερώνουν τεράστιες ποσότητες αποβλήτων στη θάλασσα”
Συναντήσαμε την κυρία Εύα Δουζίνα, πρόεδρο της “Καθετή” με την ευκαιρία της συναυλίας “Θάλασσα Μάνα” η οποία έγινε στον Πόρο με μεγάλη επιτυχία. Μας δημιούργησε ιδιαίτερη αίσθηση ο αγώνας της κυρίας Δουζίνας και των κατοίκων του νησιού ενάντια στις ιχθυοκαλλιέργειες.
Συνέντευξη στην Αφροδίτη Ντάικου
Ο Πόρος πρόσφατα βρέθηκε ξανά στο επίκεντρο με αφορμή την εξαιρετική συναυλία “Θάλασσα Μάνα” που φιλοξένησε το πολιτιστικό και εκπαιδευτικό κέντρο “Καθετή”. Η μουσική, ο πολιτισμός, μπορούν πιο εύκολα να επηρεάσουν τον νου και την ψυχή; Πόσα χρόνια αγωνίζεται η “Καθετή” ενάντια στις ιχθυοκαλλιέργειες; Πιστεύετε ότι ο αγώνας σας θα δικαιωθεί;
Η μουσική και η τέχνη μπορούν συχνά να μεταφέρουν μηνύματα με συναίσθημα και με τρόπο που τα λόγια από μόνα τους δεν μπορούν να το κάνουν. Η συναυλία ήταν μια ευκαιρία να μιλήσουμε στην ψυχή του κόσμου για ένα πολύ σημαντικό θέμα, μέσα από τα τόσο εύστοχα και συγκινητικά λόγια της Λίνας Νικολακοπούλου, που η ίδια εμπνεύστηκε από τα όμορφα νερά του Σαρωνικού ως παιδί στα Μέθανα. Η ανοιχτή, καθαρή θάλασσα είναι κάτι που μας εμπνέει όλους με αμέτρητους τρόπους – εμπνέει καλλιτέχνες, ηγέτες, όλους τους ανθρώπους διαχρονικά – ιδιαίτερα εδώ στην Ελλάδα.
Η “Καθετή” συμμετέχει ενεργά στον αγώνα κατά των ιχθυοκαλλιεργειών εδώ και δύο χρόνια, αλλά η τοπική κοινωνία αγωνίζεται για περισσότερα από 15-20 χρόνια. Είναι ένας αγώνας στον οποίο συμμετέχουν πολλοί και είναι αυτή η ενότητα που μας δίνει δύναμη να συνεχίσουμε. Πιστεύω ότι θα δικαιωθούμε, καθώς η αντίθεσή μας βασίζεται τόσο σε αδιάσειστα επιστημονικά δεδομένα, όσο και στη βούληση των κατοίκων του νησιού. Το νησί δεν έχει εγκαταλείψει αυτόν τον αγώνα, κι εμείς σίγουρα δεν θα εγκαταλείψουμε τώρα.
Από τη στιγμή που η αλήθεια για αυτού του είδους τις ιχθυοκαλλιέργειες γίνεται κατανοητή, οι περισσότεροι δεν τις θέλουν. Η ενημέρωση είναι πολύ σημαντική και ελπίζουμε να ενημερώσουμε το ευρύτερο κοινό, καθώς αυτό είναι ένα ζήτημα που δεν αφορά μόνο τον Πόρο – εάν εφαρμοστεί πλήρως το σχέδιο για τις ΠΟΑΥ, η χώρα μας θα επηρεαστεί ευρύτερα και σε πολλά επίπεδα: Το 25% των ακτών μας έχει προγραμματιστεί να καταληφθεί και ο Πόρος αποτελεί μόλις το 1% του εθνικού σχεδίου. Ο Σαρωνικός θα έχει 53.000 στρέμματα ιχθυοκαλλιεργειών, το Ιόνιο ακόμη περισσότερα, όπως και άλλες περιοχές της Ελλάδας όπως ο Ευβοϊκός Κόλπος, η Λέσβος και άλλα ανατολικά νησιά.
Οι περισσότεροι δεν έχουν ιδέα πόσο μεγάλες είναι αυτές οι εκτάσεις, καθώς δεν έχουν συζητηθεί δημόσια.
Ο Πόρος είναι το τρίτο κατά σειρά «πράσινο νησί» της χώρας μας. Τίτλος που κερδίζεται έπειτα από σημαντικές περιβαλλοντικές δράσεις. Πόσο αντιφατικός όμως είναι ο τίτλος σε σχέση με την πολύ απειλητική πραγματικότητα, αυτή της ανεξέλεγκτης επέκτασης των ιχθυοκαλλιεργειών κι όχι μόνο στον Πόρο αλλά και στο Ιόνιο και λοιπές περιοχές; Ποιες είναι οι επιπτώσεις των ιχθυοκαλλιεργειών στο φυσικό περιβάλλον; Θα μπορούμε να κολυμπάμε στο μέλλον στη θάλασσά μας με ευχαρίστηση; Από την πλευρά του το ελληνικό κράτος τι θέση παίρνει όσο αφορά τα σχέδια των ιχθυοκαλλιεργητών;
Το να αποκαλείται ο Πόρος «πράσινο νησί» και ταυτόχρονα να προχωράει το σχέδιο εγκατάστασης βιομηχανικών ιχθυοκαλλιεργειών στο 25% των ακτών του είναι εντελώς αντιφατικό!
Οι ιχθυοκαλλιέργειες καταστρέφουν τον βυθό, τα λιβάδια Ποσειδωνίας και απελευθερώνουν τεράστιες ποσότητες αποβλήτων, φελιζόλ και πλαστικών στη θάλασσα. Ο Πόρος αντιπροσωπεύει μόλις το 1% του εθνικού σχεδίου για την Ελλάδα, και μόνο εδώ, αν προχωρήσουν τα σχέδια, σχεδόν 6.000 τόνοι αποβλήτων θα καταλήγουν στη θάλασσα κάθε χρόνο. Μια πλήρης λίστα με τις αρνητικές επιπτώσεις μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα της Ακταίας.
Υπάρχει τρόπος να αναπτυχθεί και ο τομέας των ιχθυοκαλλιεργειών επιβαρύνοντας λιγότερο το φυσικό περιβάλλον;
Ναι. Όλο και περισσότερες ιχθυοκαλλιέργειες μεταφέρονται σε χερσαίεςεγκαταστάσεις, όπου δεν υπάρχει επίπτωση στο θαλάσσιο περιβάλλον. Αυτό, βέβαια, έχει άλλα μειονεκτήματα, όπως η κατανάλωση ενέργειας και τα συνεχιζόμενα προβλήματα με τη χρήση άγριων ψαριών για την παρασκευή της ιχθυοτροφής.
Οι μονάδες μπορούν επίσης να μεταφερθούν 2 χιλιόμετρα ανοιχτά της ακτής, κάτι που θα αποτρέψει τη ζημιά στα λιβάδια Ποσειδωνίας, όμως δεν σταματά τη διοχέτευση χιλιάδων τόνων αποβλήτων στις θάλασσές μας.
Το περιοδικό Economist ανέφερε πρόσφατα ότι το μέλλον της ιχθυοκαλλιέργειας βρίσκεται στην ξηρά – όταν αυτό συμβεί, δεν θα υπάρχει λόγος να καλλιεργούνται ψάρια μακριά από τις περιοχές όπου καταναλώνονται. Θα είναι πιο λογικό να υπάρχουν εγκαταστάσεις κοντά στις κύριες αγορές κατανάλωσης, παρά να αποστέλλονται τα ψάρια από τη μια άκρη του κόσμου στην άλλη. Υπάρχουν σοβαρά ζητήματα μακροχρόνιας οικονομικής βιωσιμότητας για την ιχθυοκαλλιέργεια, πέρα από την περιβαλλοντική μη βιωσιμότητα.
Ψάρια ανοιχτής θαλάσσης και ψάρια ιχθυοτροφείου. Ποια να προτιμήσουμε να καταναλώσουμε και γιατί;
Δεν υπάρχει κανένας λόγος να προτιμάμε τα ψάρια ιχθυοτροφείου εκτός από το κόστος, αλλά αυτό το κόστος συνοδεύεται από σοβαρά μειονεκτήματα – την τεράστια ζημιά στο περιβάλλον, την απώλεια μεγαλύτερης ποσότητας άγριων ψαριών και την κατανάλωση όλων των φαρμάκων με τα οποία έχουν ανατραφεί τα ψάρια ιχθυοτροφείου. Τα καλύτερα ψάρια που μπορούμε να καταναλώσουμε είναι αυτά που αλιεύονται τοπικά και είναι χαμηλότερα στην τροφική αλυσίδα, όπως οι σαρδέλες.
Θα μας πείτε λίγα λόγια για εσάς; Από πού αντλείτε αυτή την αστείρευτη αγάπη για τον Πόρο; Τι σημαίνει η “Καθετή”; Το εκπαιδευτικό έργο της μάλιστα έφτασε και στα σχολεία. Υπάρχει δυνατότητα να συμπράξετε με άλλους πολιτιστικούς φορείς ώστε να ευαισθητοποιηθεί ολόκληρη η ελληνική κοινωνία;
Γεννήθηκα στη Νέα Υόρκη και ήρθα στον Πόρο για πρώτη φορά αμέσως μετά τη γέννησή μου, όταν ήμουν μόλις δύο εβδομάδων. Η μητέρα μου είναι Αμερικανίδα και ο πατέρας μου από τον Πόρο, όπως και οι παππούδες μου, οι προπαππούδες μου και όλες οι προηγούμενες γενιές της οικογένειάς μου. Λόγω της μεγάλης αγάπης και αφοσίωσης του πατέρα μου στον Πόρο, περνούσαμε οπωσδήποτε κάθε καλοκαίρι, αλλά και αρκετά χρόνια στην Ελλάδα.
Στην επαγγελματική μου πορεία, πέρασα το μεγαλύτερο μέρος της καριέρας μου στον τομέα της ναυτιλιακής τεχνολογίας. Συνίδρυσα την εταιρεία Veson Nautical το 2003 – ξεκίνησα από το διαμέρισμά μου στη Βοστώνη και η εταιρεία σήμερα απασχολεί πάνω από 500 άτομα σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων πολλών στην Ελλάδα.
Όταν αποφάσισα να αποσυρθώ από την εταιρεία το 2017, ήθελα να επιστρέψω στον τόπο που αγαπώ, και έτσι, μαζί με την ξαδέρφη μου, τη Φαίη Ορφανίδου, ξεκινήσαμε την «Καθετή». Σκοπός της “Καθετής” ήταν να φέρει περισσότερες πολιτιστικές και εκπαιδευτικές ευκαιρίες στον Πόρο – ιδιαίτερα να προσφέρουμε περισσότερες ευκαιρίες στους νέους να έχουν πρόσβαση σε εργαστήρια επαγγελματικού προσανατολισμού, που βρήκα πολύ χρήσιμα στην αρχή της δικής μου καριέρας.
Ωστόσο, όταν μάθαμε για τα σχέδια για τις ΠΟΑΥ στον Πόρο, αλλάξαμε αμέσως προτεραιότητες, καθώς αναγνωρίσαμε τη σοβαρότητα του ζητήματος. Ταυτόχρονα, έγινα επικεφαλής του Ιδρύματος Rauch, ενός οικογενειακού ιδρύματος από την πλευρά της μητέρας μου, και επειδή η δύναμή μας είναι η έρευνα, μπορέσαμε να αφιερώσουμε πόρους για να κατανοήσουμε πλήρως το είδος της ιχθυοκαλλιέργειας που γίνεται στην Ελλάδα και τα σχέδια για τις ΠΟΑΥ. Έκτοτε, αυτό έχει γίνει κεντρικό ζήτημα για το ίδρυμα τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκοσμίως.
Ο Πόρος είναι το μέρος όπου νιώθω περισσότερο σαν στο σπίτι μου και είναι πιο κοντά στην καρδιά μου. Αγαπώ την ιστορία εδώ, την αυθεντικότητα του τόπου και των ανθρώπων, και την καθηλωτική ομορφιά της θάλασσας, των δέντρων και των βουνών που θεραπεύουν το μυαλό και την ψυχή. Νιώθω προσωπικά μεγάλη ευθύνη να προστατεύσω αυτό που προστατεύτηκε για εμάς από πολύ μεγαλύτερες απειλές από τους προγόνους μας. Σκέφτομαι την Ελλάδα που θα βιώσουν τις μελλοντικές γενιές, αν επιτραπεί να μετατραπούν 240.000 στρέμματα της ακτογραμμής μας σε βιομηχανικές ιχθυοκαλλιέργειες – η Ελλάδα δεν θα είναι πλέον η Ελλάδα.
Αν προχωρήσει το σχέδιο για τις ΠΟΑΥ, θα θυσιάσουμε το πιο πολύτιμο αγαθό μας – την υγεία και την ομορφιά της χώρας μας.
Θα δημιουργήσουμε ένα ακόμη σοβαρό πρόβλημα, όχι μια λύση.