Ι. Γουδέβενος: «Η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία»

Συνέντευξη: Μάρθα Φραγκάκη

Ο Ιωάννης Γουδέβενος, Πρόεδρος της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας και Καθηγητής Καρδιολογίας στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων, μας μίλησε για τις σημαντικότερες εξελίξεις στον τομέα της καρδιολογίας, για τις δράσεις της Ε.Κ.Ε και μας έδωσε συμβουλές προστασίας από τις καρδιαγγειακές παθήσεις.

-Με αφορμή το 40^ο Πανελλήνιο Καρδιολογικό Συνέδριο που διεξήχθη πρόσφατα, θα θέλαμε να μας πείτε ποιες είναι οι σημαντικότερες εξελίξεις στον τομέα της καρδιολογίας.

«Ψηφιακή ή ηλεκτρονική υγεία στη καρδιολογία: Ως ψηφιακή υγεία χαρακτηρίζεται η χρήση ψηφιακών πληροφοριακών και επικοινωνιακών τεχνολογιών για τη διάγνωση και τη θεραπεία νόσων, την παρακολούθηση συσκευών, τη διεξαγωγή έρευνας, την εκπαίδευση επαγγελματιών υγείας και την υποστήριξη ασθενών.

Επίσης, εξελίξεις υπάρχουν στα ακόλουθα πεδία: Τηλεϊατρική, βάσεις δεδομένων ασθενών και νόσων, ψηφιακά συστήματα εκπαίδευσης, ολοκληρωμένα τοπικά και εθνικά δίκτυα υποστήριξη της περίθαλψης και ιατρική ακριβείας. Η δυνατότητα να χορηγείται το σωστό φάρμακο, στον σωστό ασθενή για την ακριβή νόσο, στη σωστή δοσολογία, ώστε να υπάρξει το μέγιστο δυνατό όφελος. Η ιατρική ακριβείας βασίζεται στη σύνθεση  μεγάλης κλίμακος πληροφοριών σχετικά με το γονιδίoμα και τη γενετική.

Νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις στη στεφανιαία νόσο, στην καρδιακή ανεπάρκεια, στις βαλβιδικές παθήσεις, στην κολπική μαρμαρυγή, στην διαχείριση των κοιλιακών αρρυθμιών, στις μυοκαρδιοπάθειες και στην πνευμονική υπέρταση, απαιτούν επαναξιολόγηση των κλινικών και παθοφυσιολογικών δεδομένων ώστε να εφαρμοσθούν κατάλληλα. Οι επεμβατικές καρδιολογικές πράξεις πέραν της στεφανιαίας επαναιματώσεως, έχουν επεκταθεί στη διαδερμική αντικατάσταση της αορτικής βαλβίδος, τις παρεμβάσεις στη μιτροειδή αλλά και στην τριγλώχινα βαλβίδα, στη σύγκλειση παραβαλβιδικών ανεπαρκειών των προσθετικών βαλβίδων, στον αποκλεισμό του αριστερού ωτίου καθώς και στην αποκατάσταση συγγενών ανωμαλιών.

Η ηλεκτροφυσιολογία έχει γίνει αποτελεσματική σε καταλύσεις υποστρωμάτων υπερκοιλιακών και κοιλιακών αρρυθμιών, παράλληλα με την εφαρμογή συσκευών επανασυγχρονισμού και απινίδωσης στην καρδιακή ανεπάρκεια. Η καρδιαγγειακή απεικόνιση έχει προαχθεί θεαματικά. Η ορθολογική καρδιολογική πρακτική επιβάλλει την κατάλληλη αξιοποίηση των παρεχόμενων απεικονιστικών πληροφοριών για το σχεδιασμό των βέλτιστων θεραπευτικών και παρεμβατικών επιλογών. Τόσο η σωστή λήψη της πληροφορίας όσο και η αξιόπιστη επικοινωνία της αποτελούν διαχρονικούς εκπαιδευτικούς στόχους».

-Η πρόληψη σώζει ζωές! Θα μας δώσετε κάποια tips, προκειμένου το κοινό να προστατευτεί από τις καρδιαγγειακές παθήσεις;

«Η ρήση του Ιπποκράτη ΄΄Η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία’’ παραμένει διαχρονική και πάντα επίκαιρη. Η πλειοψηφία των καρδιαγγειακών παθήσεων που οφείλονται σε αθηροσκλήρωση οφείλεται σε 4 παράγοντες συμπεριφοράς (κάπνισμα, φτωχή δίαιτα, αυξημένο βάρος σώματος, καθιστικός τρόπος ζωής)  και σε τρεις κύριους  παράγοντες κινδύνου (δυσλιπιδαιμία, υπέρταση, διαβήτης).  Ο τρόπος ζωής (Lifestyle) και παράγοντες συμπεριφοράς αποτελούν το θεμέλιο για τη πρόληψη της αθηροσκλήρωσης και η διατήρηση υγιεινών συνήθειων θα βοηθήσουν στη διατήρηση καλής καρδιαγγειακής υγείας σε όλη τη διάρκεια της ζωής. Σε κάθε ιατρική επίσκεψη όλοι οι ενήλικες πρέπει να ρωτιούνται για τη χρήση καπνού και οι καπνιστές πρέπει  να συμβουλευτούν  για βοήθεια στη διακοπή του καπνίσματος με παρεμβάσεις συμπεριφοράς και φαρμακευτική θεραπεία. Οδηγίες του τύπου ότι πιο σημαντικό έχεις να κάνεις για τη ζωή σου είναι “να κόψεις το κάπνισμα”  είναι θεμελιώδεις.  Αντιλαμβανόμενοι όλοι τη δυσκολία διακοπής του καπνίσματος πρέπει όλη η προσπάθεια να στραφεί στη πρόληψη και στη παιδική ηλικία. Η άσκηση θεωρείται πλέον ως φάρμακο και θα συνταγογραφείται. Ποτέ δεν είναι αργά για να αρχίσει κάποιος άσκηση. Η ομαδική προσέγγιση παροχής φροντίδας υγείας αποτελεί  μια αποτελεσματική στρατηγική πρόληψης των ΚΑΝ. Φροντίδα βασισμένη σε πολυσύνθετη ομάδα λειτουργών υγείας (γιατροί, νοσηλεύτριες, φαρμακοποιοί, κοινωνικοί λειτουργοί) που εμπλέκει τους ασθενείς και τις οικογένειες τους σε λήψη αποφάσεων βελτιώνει τους παράγοντες κινδύνου και μειώνει τις επανανοσηλείες, τα καρδιαγγειακά συμβάματα και τα κόστη. Οι  γιατροί πρέπει να αξιολογούν τους παράγοντες που καθορίζουν την κοινωνική υγεία ατόμων με ανθυγιεινές συμπεριφορές. Οι παράγοντες αυτοί περιλαμβάνουν τον τρόπο διαβίωσης, ζουν μονοι τους με περιορισμένη δυνατότητα  πρόσβασης σε τροφή  ή φάρμακα, διατροφικές και  οικονομικές δυσκολίες, ανασφάλεια, δυσκολίες μεταφοράς, προβληματισμοί ασφάλειας, άγνοια υγιεινών κανόνων… Είναι γεγονός ότι ενώ οι περισσότεροι γιατροί είναι ευαίσθητοι σε αυτά τα θέματα, οι παράγοντες  κινδύνου δεν αξιολογούνται  στη κλινική εκτίμηση αλλά και όταν εκτιμιούνται είναι πολύ λίγα αυτά που μπορούν να κάνουν. Τα tips μου:

• • Χάσιμο βαθμιαία βάρους 5-10% του αρχικού ΣΒ σε χρονικό διάστημα 6 μηνών.
  • Τουλάχιστον 30 λεπτά μέτριας προς έντονης άσκησης καθημερινά.
  • Μέτρια κατανάλωση αλκοόλ: έως 1 μερίδα αλκοολούχου ποτού /ημέρα για τις γυναίκες και έως 2 μερίδες /ημέρα για τους άνδρες
  • Υψηλή ποιότητα διατροφής: Υψηλή πρόσληψη λαχανικών, φρούτων, ξηρών καρπών, τροφίμων ολικής άλεσης, ω-3 λιπαρών οξέων και πολυακόρεστων λιπαρών. Χαμηλή πρόσληψη κόκκινου κρέατος και προϊόντων του (επεξεργασμένο κρέας – αλλαντικά) , ζάχαρης και ποτών με πρόσθετη ζάχαρη, τρανς λιπαρών και αλατιού».

-Πείτε μας λίγα λόγια για την εκστρατεία ευαισθητοποίησης, που «τρέχει» η Ε.Κ.Ε σε συνεργασία με τη φαρμακευτική εταιρεία Pfizer, με τίτλο «Νιώσε τον Παλμό».

«Πρόκειται για μια πρωτοβουλία, που συνιστά τη συχνή παρακολούθηση των καρδιακών παλμών με στόχο τον έγκαιρο εντοπισμό και αντιμετώπιση της Κολπικής Μαρμαρυγής (ΚΜ), του δεύτερου σημαντικότερου παράγοντα κινδύνου εκδήλωσης Αγγειακών Εγκεφαλικών Επεισοδίων (ΑΕΕ), μετά την υψηλή αρτηριακή πίεση.

Τα συμπτώματα αυτού του τύπου αρρυθμίας, ο οποίος εκτιμάται ότι αυξάνει τον κίνδυνο εκδήλωσης ΑΕΕ κατά 3 έως 5 φορές και ότι συνδέεται με το ένα τέταρτο περίπου των συνολικών ισχαιμικών ΑΕΕ, δεν γίνονται εύκολα αντιληπτά. Ωστόσο, οι συνέπειές της τόσο στην υγεία και την ποιότητα ζωής των ασθενών όσο και στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης είναι τόσο σοβαρές, που κάνουν ηχηρή την ανάγκη για πρόληψη και αντιμετώπιση του προβλήματος. Παρ’ όλα αυτά, ο προσυμπτωματικός έλεγχος δεν διενεργείται ακόμη σε τακτική βάση και από τις ευρωπαϊκές μελέτες διαπιστώνονται σημαντικά ποσοστά υποδιάγνωσης. Για το λόγο αυτό, η Ε.Κ.Ε συστήνει τη μέτρηση του σφυγμού, μία πολύ απλή διαδικασία που μπορεί να γίνει στο σπίτι ή το γραφείο, που μπορεί να οδηγήσει εγκαίρως τον ασθενή στον καρδιολόγο, ο οποίος θα συστήσει την κατάλληλη θεραπεία».

-Μιλήστε μας για τους σκοπούς και τις δράσεις της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας.

«Η αυξανόμενη συχνότητα, νοσηρότητα και θνητότητα από τα καρδιοαγγειακά νοσήματα καθιστούν επιβεβλημένη την πρόληψη, την έγκαιρη διάγνωση και την αποτελεσματική αντιμετώπισή τους. H επιμόρφωση, επομένως, των Καρδιολόγων και ιδιαίτερα των νέων Καρδιολόγων, αποτελεί πρώτιστο μέλημα, με στόχο την ποιοτική παροχή ιατρικών υπηρεσιών που συμβάλλουν στην έμπρακτη στήριξη του κοινωνικού συνόλου. Ενθάρρυνση για μεγαλύτερη συμμετοχή στις Εξετάσεις για το  Ευρωπαϊκό δίπλωμα καρδιολογίας και σε άλλα εξειδικευμένες σειρές της Ευρωπαϊκής καρδιολογικής Εταιρείας. Φροντιστήρια καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου με την ενεργό συμμετοχή (hands on) ιδιαίτερα σε μεθόδους απεικόνισης. Συνέχιση της ενημέρωσης από τα ΜΜΕ, εκδηλώσεις για το κοινό  και   έλεγχος με κλινικές εξετάσεις σε ακριτικές περιοχές.  Ενημερωτικά έντυπα για γιατρό και πολίτες. Εκπαιδευτικά σεμινάρια  ΚΑΡΠΑ όλο το χρόνο στα εργαστήρια της ΕΚΕ αλλά και σε άλλες περιοχές  της επικράτειας. Ερευνα, υποτροφίες, βραβεία, οικονομική ενίσχυση ερευνητικών πρωτοκόλλων, καταγραφών. Δημιουργία αρχείου με τους επιστήμονες της διασποράς και με κύριο σκοπό το mentoring των νέων καρδιολόγων».