Ο ρόλος του ενεργού άνθρακα στην περιποίηση της επιδερμίδας και πώς να τον χρησιμοποιήσετε
Η χρήση προϊόντων με ενεργό άνθρακα στοχεύει στην αντιμετώπιση διαφόρων δερματικών προβλημάτων, όπως κηλίδες, ακμή και ανισορροπίες στην επιδερμίδα.
Παρά την ευρεία διάδοση αυτών των προϊόντων, δεν υπάρχουν επαρκή επιστημονικά δεδομένα που να επιβεβαιώνουν τους ισχυρισμούς περί ευεργετικών δράσεων. Οι κατασκευαστές στηρίζονται κυρίως στις γενικές αποτοξινωτικές ιδιότητες του ενεργού άνθρακα.
Προτού εμβαθύνουμε, αξίζει να αναφέρουμε ότι ο ενεργός άνθρακας παράγεται μέσω της θέρμανσης κονιοποιημένων υλικών όπως το ξύλο, η τύρφη, το κέλυφος καρύδας και το πριονίδι.
Η διαδικασία ενεργοποίησής του πραγματοποιείται με τη χρήση ατμού ή ζεστού αέρα, που διαβρώνουν τις εσωτερικές επιφάνειες των πρώτων υλών και αυξάνουν την απορροφητική επιφάνειά τους.
Η ενεργοποίηση του άνθρακα μοιάζει με την παρασκευή ποπ κορν, καθώς μετατρέπει τους κόκκους σε αφράτα σωματίδια με μεγάλη επιφάνεια. Για παράδειγμα, μόλις ένα κουταλάκι του γλυκού ενεργού άνθρακα διαθέτει απορροφητική επιφάνεια ίση με αυτή ενός ποδοσφαιρικού γηπέδου.
Ιστορικά, ο άνθρακας χρησιμοποιείται για ιατρικούς σκοπούς ήδη από την εποχή των Αιγυπτίων, που τον αξιοποιούσαν για την εξάλειψη της κακοσμίας σε μολυσμένα τραύματα.
Επιστημονικές μελέτες επιβεβαιώνουν ότι ο ενεργός άνθρακας μπορεί να θεραπεύσει σοβαρές δηλητηριάσεις, δεσμεύοντας τοξικές ουσίες και αποτρέποντας την απορρόφησή τους από τον οργανισμό.
Ωστόσο, η χορήγηση του άνθρακα γίνεται μόνο υπό ιατρική παρακολούθηση, καθώς η χρήση του ενέχει κινδύνους και δεν είναι αποτελεσματική σε όλες τις περιπτώσεις δηλητηρίασης.
Στα φαρμακεία διατίθενται επίσης προϊόντα ενεργού άνθρακα για τη μείωση αερίων και φουσκώματος, αν και δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία που να υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητά τους σε αυτούς τους τομείς.
Επιπλέον, ο ενεργός άνθρακας αποτελεί συστατικό καλλυντικών προϊόντων που εφαρμόζονται τοπικά στο δέρμα και τα δόντια.
Στον τομέα της περιποίησης, πολλά καθαριστικά προσώπου και σαπούνια περιέχουν ενεργό άνθρακα, με τους κατασκευαστές να προβάλλουν οφέλη που απορρέουν από τις απορροφητικές του ιδιότητες.
Οι επιστημονικές αποδείξεις ωστόσο παραμένουν περιορισμένες, καθώς δεν υπάρχουν εκτενείς μελέτες μεγάλης κλίμακας που να εξετάζουν την αποτελεσματικότητα του άνθρακα στην περιποίηση της επιδερμίδας.
Σχετικά με τα οφέλη, ο ενεργός άνθρακας μπορεί να απομακρύνει ακαθαρσίες, βελτιώνοντας την υφή και την εμφάνιση του δέρματος.
Έρευνα του 2019 ανέδειξε ότι μάσκα με ενεργό άνθρακα βοηθά στο άνοιγμα των πόρων και απομακρύνει τα νεκρά κύτταρα, ενώ οι πόροι επανήλθαν στο φυσιολογικό τους μέγεθος μέσα σε μία ώρα από τη χρήση.
Επιπλέον, η απορρόφηση της περίσσειας λιπαρότητας που προκαλεί γυαλάδα στο δέρμα φαίνεται να αποτελεί ακόμα ένα πλεονέκτημα, καθώς το σμήγμα σε μεγάλη ποσότητα μπορεί να φράξει τους πόρους και να προκαλέσει ακμή.
Ο άνθρακας βοηθά επίσης στη μείωση των μαύρων στιγμάτων, καθώς δεσμεύει την περίσσεια λιπαρότητας, βελτιώνοντας έτσι την εμφάνιση της ακμής και των κηλίδων.
Η μείωση της εμφάνισης διεσταλμένων πόρων είναι ένα ακόμα όφελος, αφού ο άνθρακας αποσυμφορεί τους πόρους και απομακρύνει βακτήρια και τοξίνες.
Επίσης, μελέτη του 2021 εξέτασε προϊόν με 25% ενεργό άνθρακα σε δέρμα χεριών, καταγράφοντας βελτίωση στη λάμψη του ξηρού δέρματος χωρίς να προκαλέσει ερεθισμό.
Σύμφωνα με ανασκόπηση του 2019, ο ενεργός άνθρακας θεωρείται γενικά ασφαλής, χωρίς να υπάρχουν όμως αποδείξεις για απολεπιστική δράση ή αντιγηραντικές ιδιότητες.
Όσον αφορά τους πιθανούς κινδύνους, η περιορισμένη επιστημονική έρευνα δεν επιτρέπει την πλήρη αξιολόγηση των παρενεργειών από την τοπική χρήση, αν και οι μελέτες που υπάρχουν δεν αναφέρουν σημαντικές ανεπιθύμητες αντιδράσεις.
Η κατάποση ενεργού άνθρακα μπορεί να προκαλέσει σοβαρές παρενέργειες, όπως έμετο ή πνευμονική εισρόφηση, γι’ αυτό και η χρήση του από το στόμα πρέπει να γίνεται μόνο με ιατρική επίβλεψη.
Σε περίπτωση εμφάνισης εξανθήματος ή ερεθισμού από προϊόντα με ενεργό άνθρακα, η χρήση τους πρέπει να διακόπτεται αμέσως. Για άτομα με ευαίσθητο δέρμα ή ακμή, η συμβουλή δερματολόγου πριν από τη χρήση είναι απαραίτητη.
Η εφαρμογή του άνθρακα στην περιποίηση του δέρματος πραγματοποιείται μέσα από διάφορα προϊόντα όπως σαπούνια, λοσιόν, τζελ καθαρισμού, μάσκες, απολεπιστικά, μαντηλάκια, ενυδατικές και τονωτικά.
Η συχνότητα χρήσης εξαρτάται από τη σύνθεση και τη συγκέντρωση ενεργού άνθρακα στο προϊόν, με ενδεχόμενο καθημερινής ή αραιότερης εφαρμογής, ανάλογα με τις ανάγκες της επιδερμίδας.
Για τους λάτρεις των σπιτικών συνταγών, η σκόνη ενεργού άνθρακα μπορεί να προστεθεί σε μάσκες ή απολεπιστικά προσώπου, συχνά σε συνδυασμό με άλλα συστατικά όπως λάδι καρύδας, αλόη βέρα και ροδόνερο.
