Σχολικός εκφοβισμός: Μια ματιά στις Σκανδιναβικές χώρες μας δίνει και νέες ιδέες για την αντιμετώπισή του
Γράφει η Αφροδίτη Ντάικου
Οι Σκανδιναβικές χώρες (Δανία, Σουηδία αλλά και η Φινλανδία) έχουν από τα χαμηλότερα ποσοστά σχολικού εκφοβισμού στην Ευρώπη σύμφωνα και με τα αποτελέσματα του διεθνούς ερευνητικού προγράμματος “Health Behavior in School-aged Children (HBSC)” όπου ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) συνεργάστηκε με ερευνητικές ομάδες σε περισσότερες από 50 χώρες.
Πώς καταφέρνουν αυτές οι χώρες και ειδικότερα η Δανία, να εξαλείψουν την οποιαδήποτε παρενόχληση στα σχολεία;
Στα σχολεία της Δανίας τα παιδιά διδάσκονται από μικρή ηλικία πώς να αποφεύγουν τον εκφοβισμό ενώ ο διαλογισμός και οι αγκαλιές αποτελούν μέρος της πρωινής ρουτίνας για τους μαθητές του δημοτικού σχολείου. Για τους δασκάλους η ευημερία θεωρείται το κλειδί για τη μάθηση. Ο ρόλος του δασκάλου δεν περιορίζεται στη γραφή και την ανάγνωση αλλά στοχεύει στο να οδηγήσει το παιδί στην πληρότητα μέσω της αυτοεκτίμησης. Τόσο οι δάσκαλοι όσο και τα παιδιά συζητούν για αυτά που αγαπούν – ποιος είμαι και τι μου αρέσει- η αίσθηση του ανήκειν,η ασφάλεια, παίζουν καθοριστικό ρόλο ώστε το παιδί να αναπτύσσει σε ένα καλομελετημένο περιβάλλον τις κοινωνικές του δεξιότητες.
Οι εκπαιδευτικοί επιδιώκουν τα παιδιά να συνεργάζονται με διαφορετικούς τύπους ομάδων, διαφορετικών φύλων και όχι πάντα με τους καλύτερους φίλους του. Εξασκούν κοινωνικές δεξιότητες επικοινωνίας και κυρίως μαθαίνουν να συμβιβάζονται με διαφορετικές ιδέες. Όλοι καταλήγουν έτσι να έχουν πλήρη σεβασμό για τον άλλον. Οι φίλοι βοηθούν κάποιον έαν τυχόν πέσει θύμα εκφοβισμού καλώντας τον δάσκαλο.
Οι γονείς από την άλλη συμμετέχουν ενεργά στις αποφάσεις σχετικά με τα σχολικά προγράμματα, τα οποία διαδραματίζουν βασικό ρόλο στην πρόληψη του εκφοβισμού ενώ μέρος της δανέζικης κουλτούρας είναι να συζητούν αρκετά με τα παιδιά τους για όσα τα απασχολούν μαθαίνοντάς τους συνάμα από νωρίς να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους.
Οι Δανοί καθηγητές που έχουν να διαχειριστούν εφήβους δίνουν έμφαση στη δυναμική της ομάδας και τον διάλογο με τους μαθητές. Επιδιώκουν να είναι κοντά στους μαθητές με πολλούς τρόπους συζητώντας ακόμη και για τη διδασκαλία, τις παιδαγωγικές αρχές, ρωτώντας τους εφήβους τι κάνουν στα διαλείμματα, τι κάνουν στον ελεύθερο χρόνο τους και φυσικά πώς αλληλεπιδρούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Καλλιεργούν την εμπιστοσύνη, γιατί η εμπιστοσύνη είναι ο τρόπος που τους φέρνει κοντά στους μαθητές και τους βοηθά έτσι να δράσουν στα πιθανά προβλήματα.
Οι μαθητές με τη σειρά τους έχουν δυνατή φωνή η οποία εισακούεται στο σχολικό συμβούλιο. Αν λοιπόν ακούσουν ότι κάποιος από τους συμμαθητές τους έχει προβλήματα, παραπέμπουν το ζήτημα στο διοικητικό συμβούλιο, όπου σίγουρα θα ακουστούν οι απόψεις τους.
Αξίζει να αναφερθεί και το Ίδρυμα“Mary” που μαζί με την οργάνωση “Save the Children” της Δανίας ξεκίνησαν ένα πρόγραμμα κατά του εκφοβισμού το “Free of Bullying” το 2007 με πρωτοβουλία της Αυτού Μεγαλειότητας Βασίλισσας Mary της Δανίας.
Το “Free of Bullying” είναι η διεθνής έκδοση του δανικού προγράμματος «Fri for Mobberi». Το Free of Bullying, εφαρμόζεται τώρα σε εγκαταστάσεις και σχολεία παιδικής μέριμνας στη Γροιλανδία, στις Νήσους Φερόε, στην Εσθονία, στην Ισλανδία, στη Ρουμανία κλπ.
Ο σκοπός του Free of Bullying είναι να καλλιεργήσει έναν κόσμο στον οποίο όλα τα παιδιά νιώθουν μέρος μιας κοινότητας – ανεξάρτητα από το πού ζουν.
Αντιμετωπίστε άμεσα τον εκφοβισμό
Άγχος και κατάθλιψη είναι οι συνέπειες που θα ακολουθούν για πολύ καιρό τα θύματα του εκφοβισμού εάν δεν ξεπεράσουν την τραυματική τους εμπειρία.
Ειδικότερα η εφηβεία είναι μια ιδιαίτερα ευάλωτη περίοδος για την επιδείνωση της ψυχικής υγείας και οι προβληματικές σχέσεις μπορεί να είναι βασικός παράγοντας για την ανάπτυξη ψυχολογικών προβλημάτων.
Το θύμα πιθανότατα θα έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες στην ψυχική του υγεία ενώ ο νταής έχει συχνά προϋπάρχοντα συναισθηματικά ή ψυχικά προβλήματα. Αξίζει λοιπόν να αναγνωριστουν και να αντιμετωπιστούν οι ανάγκες και των δύο όσο το δυνατόνν νωρίτερα.
Εάν το παιδί σας βιώνει συνεχές άγχος λόγω του εκφοβισμού και το σχολείο δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα παρά τα αιτήματά σας, εξετάστε το ενδεχόμενο να απευθυνθείτε και στον σχολικό σύμβουλο και να αναφέρετε περιπτώσεις σωματικής επίθεσης ή διαδικτυακού εκφοβισμού στην αστυνομία.