Το κοινωνικό και οικονομικό αποτύπωμα των φαρμακαποθηκών

Προοίμιο

Οι φαρμακαποθήκες αποτελούν κρίσιμο κρίκο στην εφοδιαστική αλυσίδα του φαρμάκου, διασφαλίζοντας την άμεση και ασφαλή διάθεσή του στα φαρμακεία. Στην Ελλάδα, με τις γεωγραφικές ιδιαιτερότητες της, η λειτουργία τους αποκτά και κοινωνική διάσταση, καθώς εξασφαλίζουν ισότιμη πρόσβαση στο φάρμακο ακόμη και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές.

Πέρα από την καθημερινή διανομή, οι φαρμακαποθήκες επενδύουν ίδια κεφάλαια για την τήρηση επαρκών αποθεμάτων, προσαρμόζονται στις εποχικές ανάγκες, εφαρμόζουν αυστηρά πρότυπα ποιότητας στη μεταφορά και αποθήκευση, διαθέτουν στόλο οχημάτων με πολλαπλά δρομολόγια, και συμβάλλουν στην περιβαλλοντικά ορθή διαχείριση των ληγμένων φαρμάκων.

Τα τελευταία έτη, η συμβολή τους αναδείχθηκε ιδιαίτερα:

• στην επιτυχή εφαρμογή των εμβολιαστικών προγραμμάτων
• στη στήριξη των φαρμακείων κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, με ευέλικτες εμπορικές και πιστωτικές πολιτικές
• στην αδιάλειπτη λειτουργία τους στην πανδημία, εξασφαλίζοντας την επάρκεια σε φάρμακα και αναλώσιμα
• στη διανομή των δωρεάν self-tests σε συνεργασία με την Πολιτεία

Παρά τη διακριτική τους παρουσία, οι φαρμακαποθήκες αποτελούν πυλώνα της φαρμακευτικής φροντίδας και εγγυητή της δημόσιας υγεία.

Ο κλάδος αποθήκευσης και διανομής φαρμάκων: παράμετροι λειτουργίας και μεγέθη αγοράς

• Η συνολική ζήτηση της αγοράς φαρμάκου (νοσοκομειακή και εξωνοσοκομειακή) εκτιμάται το 2023 σε ~€ 8,1 δισ. (περιλαμβανομένων και των άμεσων πληρωμών)
• Στον κλάδο της αποθήκευσης και διανομής φαρμάκου, δραστηριοποιούνται ~140 εταιρίες και συνεταιρισμοί, διαμορφώνοντας ένα συνολικό κύκλο εργασιών που ανέρχεται σε ~€ 3,56 δισ. και απασχολώντας συνολικά ~5.000 άτομα
• Παρά τα σημαντικά μεγέθη εσόδων, οι εταιρείες του κλάδου λειτουργούν με περιορισμένα περιθώρια κέρδους, της τάξης του ~1%, δυσχεραίνοντας τη λήψη επενδυτικών αποφάσεων

Προστιθέμενη αξία και κοινωνικοοικονομικό αποτύπωμα

• Η κοινωνική προστιθέμενη αξία των φαρμακαποθηκών εντοπίζεται στο γεγονός πως αποτελούν συνδετικό κρίκο στην αγορά φαρμάκου, διασφαλίζοντας την ποιότητα, την ασφάλεια και την επάρκεια των φαρμακευτικών προϊόντων. Οι φαρμακαποθήκες διατηρούν ευρύ φάσμα φαρμάκων σε απόθεμα για την κάλυψη δημόσιων και ιδιωτικών αναγκών και προβαίνουν στην καθημερινή εκτέλεση δρομολογίων, συνεισφέροντας στην έγκαιρη πρόσβαση των ασθενών σε φάρμακα.
• Το οικονομικό αποτύπωμα προσδιορίζεται μέσα από την εκτίμηση της άμεσης, έμμεσης και προκαλούμενης συνεισφοράς στην οικονομία, σε θέσεις εργασίας και στα δημόσια έσοδα. Συγκεκριμένα:
• η συνολική συνεισφορά στο ΑΕΠ εκτιμάται σε ~€ 504 εκ. το 2023 και ~€ 2,3 δισ. συνολικά το διάστημα 2019-2023,
• η συνολική συνεισφορά σε επίπεδο θέσεων εργασίας εκτιμάται σε ~17 χιλ. το 2023 και
• η συνεισφορά στα δημόσια έσοδα εκτιμάται σε ~€ 158 εκ. το 2023 και ~€ 712 εκ. στο διάστημα 2019-2023.

Ρυθμιστικές παρεμβάσεις και πολιτικές ενδυνάμωσης

• Το 2023, το σύνολο πωλήσεων φαρμάκου υπολογίζεται σε ~589 εκ. τεμάχια σε ~7.500 κωδικούς προϊόντων και με το μερίδιο των γενοσήμων να αντιστοιχεί σε 39,0%.
• Ο αριθμός σκευασμάτων σε απαγόρευση εξαγωγών ανήλθε σε 204 κωδικούς το 2023, ήτοι το ~2% επί του συνολικού αριθμού κωδικών, ενώ η αξία των παράλληλων εξαγωγών ανήλθαν σε ~€ 293 εκ. το 2023, ήτοι στο ~3,0% επί των συνολικών φαρμακευτικών πωλήσεων
• Στοχευμένες παρεμβάσεις για την επάρκεια του φαρμάκου στην ελληνική αγορά και την εύρυθμη λειτουργία του κλάδου είναι δυνατό να εξεταστούν σε τρία επίπεδα:
• Ορισμό: σταθερή προσέγγιση κριτηρίων για τον προσδιορισμό φαρμάκων σε έλλειψη και συνυπολογισμός των αντίστοιχων διαθέσιμων δραστικών ουσιών
• Πρόβλεψη: διασύνδεση πληροφοριακών συστημάτων υγείας (π.χ. ΕΟΦ, ΗΔΙΚΑ, ΗΣΠΑΔΙΦ) για τη δυνατότητα συλλογής και ανάλυσης δεδομένων υγείας και φαρμάκων
• Παρακολούθηση: ενίσχυση της ιχνηλασιμότητας και διαφάνειας κυκλοφορίας φαρμάκων μέσα από τη διασύνδεση όλων των εμπλεκόμενων μερών της εφοδιαστικής αλυσίδας φαρμάκου σε δημόσιες πλατφόρμες (π.χ. ΗΣΠΑΔΙΦ, HMVO, ΗΔΙΚΑ)
• Αναγκαίες παρεμβάσεις για την περαιτέρω ενδυνάμωση του κλάδου είναι δυνατό να υλοποιηθούν μέσα από:
• την καταγραφή των αναγκών του κλάδου και τη διαμόρφωση πρακτικών εργαλείων ενίσχυσης και χρηματοδότησης και τη συμπερίληψη του κλάδου στη διαδικασία του σχεδιασμού δράσεων / προγραμμάτων
• τη συμπερίληψη των φαρμακαποθηκών σε υφιστάμενα καθεστώτα (π.χ. Αναπτυξιακός Νόμος) τα οποία δύνανται να καλύψουν το μέγεθος των επενδυτικών αναγκών