Το πρώτο χάπι κατά της Covid που κατηγορείται για επιτάχυνση μεταλλάξεων του ιού

Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature, αποκαλύπτει ότι το molnupiravir, μια θεραπεία κατά της Covid η οποία αναπτύχθηκε από τη φαρμακευτική εταιρεία Merck το 2021, πιθανό συνέβαλε στην εμφάνιση μεταλλάξεων του ιού.

Το πρώτο χάπι κατά της Covid, που κυκλοφόρησε στην αγορά το 2021, αντιπροσώπευε μια αξιοσημείωτη πρόοδο για ένα φαρμακευτικό οπλοστάσιο που μέχρι τότε αποτελούνταν μόνο από εμβόλια και θεραπείες τα οποία απαιτούσαν πολύπλοκη ενδοφλέβια χορήγηση.

Το molnupiravir, που πωλείται με το όνομα Lagevrio, έγινε ωστόσο γρήγορα αντικείμενο κριτικής. Στοχεύοντας εν μέρει στην περιορισμένη αποτελεσματικότητά του, ιδιαίτερα σε σύγκριση με τον σημαντικότερο ανταγωνιστή του, το Paxlovid της Pfizer, το οποίο προσχώρησε γρήγορα στην αγορά.

Η θεραπεία με molnupiravir άφησε ορατό ίχνος στις παγκόσμιες βάσεις δεδομένων αλληλουχίας του γονιδιώματος του ιού, καταλήγει μια μελέτη που δημοσιεύτηκε τη Δευτέρα στο περιοδικό Nature. Πράγματι, το χάπι κατά της Covid από τον φαρμακευτικό κολοσσό Merck θα συνέβαλε στην εμφάνιση μεταλλάξεων του ιού, με κίνδυνο που παραμένει  προς το παρόν θεωρητικός.

Σε αντίθεση με άλλα αντιικά φάρμακα, όπως το Paxlovid, το Lagevrio δρα ενσωματώνοντας απευθείας στο γονιδίωμα του ιού. Ο στόχος είναι να πυροδοτηθεί μια σειρά από ολοένα και πιο διαταραγμένες μεταλλάξεις που τελικά οδηγούν στην εξαφάνιση του ιού στο σώμα. Ωστόσο, οι ερευνητές, από την έναρξή του, υπολόγισαν ότι αυτός ο μηχανισμός κινδυνεύει να προωθήσει την εμφάνιση μεταλλαγμένων ιών που μπορούν να μεταδοθούν από το ένα άτομο στο άλλο.

Αυτός ο κίνδυνος είχε συμβάλει στην απροθυμία εκ μέρους των υγειονομικών αρχών, όπως η αμερικανική FDA, η οποία είχε εγκρίνει μόνο το molnupiravir με μικρή πλειοψηφία, ή η γαλλική Ανώτατη Αρχή Υγείας (HAS), η οποία το απέρριψε εντελώς.

Η χρήση του molnupiravir συνδέεται με την εμφάνιση συγκεκριμένων μεταλλάξεων
Οι ερευνητές μελέτησαν μια τεράστια βάση δεδομένων, τη Gisaid, η οποία συγκεντρώνει τα γονιδιώματα των ιών που συλλέγονται από πολλούς ασθενείς σε όλο τον κόσμο. Για αυτούς, το συμπέρασμα είναι σαφές: η χρήση του molnupiravir σχετίζεται με την εμφάνιση συγκεκριμένων μεταλλάξεων.

Παρατήρησαν την εμφάνιση μιας συγκεκριμένης «υπογραφής» όταν άρχισε να συνταγογραφείται το χάπι σε ορισμένες χώρες. Αντίθετα, σχεδόν απουσιάζει από μέρη όπου δεν εγκρίθηκε η θεραπεία.

Οι μεταλλάξεις δεν φαίνονται επικίνδυνες
Οι συγγραφείς της μελέτης τονίζουν ότι  οι μεταλλάξεις που εντοπίστηκαν δεν φαίνονται, από μόνες τους, να ήταν ιδιαίτερα επικίνδυνες ή μεταδοτικές. «Αλλά αυτά τα αποτελέσματα έχουν σημαντικές επιπτώσεις για την υπόλοιπη πανδημία», προειδοποιεί ο ιολόγος Stephen Griffin στο British Science Media Center (SMC).

Πράγματι, κάθε φαινόμενο που επιταχύνει τις μεταλλάξεις του ιού εν τέλει διατρέχει τον κίνδυνο να δημιουργήσει πιο επικίνδυνες παραλλαγές ή, όπως ήταν η Omicron όταν πρωτοεμφανίστηκε, σημαντικά πιο μεταδοτική από τις προκατόχους της.

Η Merck απορρίπτει τα ευρήματα των ερευνητών
Συνοπτικά, αυτή η θεραπεία «μπορεί να προκαλέσει ιούς που έχουν μεταλλαχθεί σημαντικά και οι οποίοι παραμένουν βιώσιμοι ή σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και μεταδοτικοί», εξήγησε στο AFP ένας από τους συγγραφείς, ο γενετιστής Theo Sanderson.

Αυτά τα ευρήματα απορρίφθηκαν από τη Merck. Σύμφωνα με το αμερικανικό εργαστήριο, η μελέτη υπογραμμίζει μόνο μια συσχέτιση χωρίς να καθιστά δυνατό τον ισχυρισμό μιας σχέσης αιτίου και αποτελέσματος μεταξύ της θεραπείας του και αυτών των μεταλλάξεων. Οι συγγραφείς βασίζονται σε «περιστασιακές συσχετίσεις», δήλωσε η ομάδα στο Γαλλικό Πρακτορείο

Οι συγγραφείς της μελέτης δεν διευκρινίζουν εάν είναι απαραίτητο να σταματήσει η συνταγογράφηση του molnupiravir και παραπέμπουν τις υγειονομικές αρχές να αναλάβουν τις ευθύνες τους.

Το χάπι εξακολουθεί να συνταγογραφείται ευρέως σε ορισμένες χώρες, ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες χώρες.