Πόσο αποτελεσματική είναι η κολονοσκόπηση για την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου;
Η κολονοσκόπηση παραμένει ένα από τα πιο κρίσιμα εργαλεία για τον έλεγχο, την ανίχνευση και την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου.
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε σε ιατρικό περιοδικό υψηλού προφίλ φάνηκε να αμφισβητεί την αποτελεσματικότητα της κολονοσκόπησης, μιας ευρέως χρησιμοποιούμενης στρατηγικής για τον προσυμπτωματικό έλεγχο και την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου. Δημιουργήθηκε έτσι σύγχυση σχετικά με την αποτελεσματικότητα και την ανάγκη για κολονοσκόπηση
Αρκετές έρευνες έχουν δείξει ότι ο προσυμπτωματικός έλεγχος της κολονοσκόπησης είναι εξαιρετικά αποτελεσματικός στην ανίχνευση και την αφαίρεση των προκαρκινικών πολυπόδων πριν εξελιχθούν σε καρκίνο. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο New England Journal of Medicine προκάλεσε ανησυχία. Αλλά πολλές από τις ειδησεογραφικές αναφορές ερμήνευσαν εσφαλμένα τη μελέτη, ότι έδειξε πως οι κολονοσκοπήσεις έχουν μικρή επίδραση στη συχνότητα του καρκίνου του παχέος εντέρου και είναι αναποτελεσματικές στη μείωση των θανάτων. Τέτοιες παρερμηνείες θα μπορούσαν να έχουν σοβαρές συνέπειες όσον αφορά τις προσπάθειες πρόληψης μιας μορφής καρκίνου που επηρεάζει την υγεία πολλών ανθρώπων.
Στη μελέτη, μια ομάδα Ευρωπαίων ερευνητών πραγματοποίησε μια τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή που εξέτασε τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου και θανάτου σε υγιείς άνδρες και γυναίκες ηλικίας μεταξύ 55 και 64 ετών. Οι συμμετέχοντες στη μελέτη, οι οποίοι προσλήφθηκαν από μητρώα πληθυσμού στη Νορβηγία, τη Σουηδία, την Πολωνία και την Ολλανδία, είτε κλήθηκαν να υποβληθούν σε κολονοσκόπηση είτε δεν προσκλήθηκαν και έλαβαν τη συνήθη φροντίδα. Μετά από περίπου 10 χρόνια, η ερευνητική ομάδα συγκέντρωσε πληροφορίες σχετικά με τη συχνότητα εμφάνισης του καρκίνου του παχέος εντέρου και τους θανάτους μεταξύ 28.220 ατόμων στην προσκεκλημένη ομάδα και 56.365 ατόμων στην ομάδα που δεν προσκλήθηκε. Διαπιστώθηκε ότι στην προσκεκλημένη ομάδα υπήρχε μόλις 18% μείωση στον αριθμό των περιπτώσεων καρκίνου του παχέος εντέρου σε σχέση με εκείνες της μη προσκεκλημένης ομάδας. Και ότι δεν υπήρξε σημαντική μείωση στους θανάτους στην προσκεκλημένη ομάδα. Αυτό το φαινομενικά απογοητευτικό αποτέλεσμα οδήγησε σε παραπλανητικές αναφορές.
Αλλά υπάρχει μια κρίσιμη προειδοποίηση σε όλο αυτό που αξίζει να εξηγηθεί. Μόνο το 42% των συμμετεχόντων που κλήθηκαν να υποβληθούν σε κολονοσκόπηση το έκαναν. Το ποσοστό αυτό κυμαινόταν από 33% στην Πολωνία, από όπου προσλήφθηκαν οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες, έως 60% στη Νορβηγία. Όταν οι ερευνητές προσδιόρισαν το όφελος μεταξύ εκείνων που πραγματικά υποβλήθηκαν σε κολονοσκόπηση, διαπίστωσαν ότι η συχνότητα του καρκίνου του παχέος εντέρου μειώθηκε κατά 31% και οι θάνατοι μειώθηκαν κατά 50% -αποτελέσματα που είναι πολύ πιο κοντά σε αυτά άλλων μελετών.
Ένα άλλο μειονέκτημα της μελέτης είναι ο χρόνος μεταξύ της πρόσληψης και του ελέγχου των συμμετεχόντων. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι τυπικά αργός στην ανάπτυξη, χρειάζονται 10 ή περισσότερα χρόνια για να εξελιχθεί από προκαρκινικούς πολύποδες σε καρκίνο. Έτσι, το 10ετές χρονικό διάστημα που χρησιμοποιήθηκε στη μελέτη μπορεί να είναι πολύ σύντομο για να μετρηθεί ο πλήρης αντίκτυπος του προσυμπτωματικού ελέγχου κολονοσκόπησης. Οι συγγραφείς το αναγνωρίζουν αυτό και αναφέρουν ότι θα κάνουν μια επόμενη ανάλυση στα 15 χρόνια.
Η κολονοσκόπηση παραμένει το «χρυσό πρότυπο»
Κατά τη διάρκεια μιας κολονοσκόπησης, ένας μακρύς εύκαμπτος σωλήνας εισάγεται στο ορθό και μετακινείται μέσω του παχέος εντέρου για να επιτρέψει την άμεση προβολή, αναγνώριση, απεικόνιση και αφαίρεση ανώμαλων ιστών όπως οι προκαρκινικοί πολύποδες που θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε καρκίνο του παχέος εντέρου. Ως εκ τούτου, εδώ και αρκετό καιρό, οι κολονοσκοπήσεις θεωρούνται το «χρυσό πρότυπο» για τον προσυμπτωματικό έλεγχο και την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου.
Ωστόσο, υπάρχουν πολλά χαρακτηριστικά της διαδικασίας που μπορούν να αποτρέψουν τους ανθρώπους από το να την επιλέξουν. Είναι επεμβατική και υπάρχει κίνδυνος –αν και μικρός– επιπλοκών. Επιπλέον, για να είναι αποτελεσματική η διαδικασία, το κόλον πρέπει να καθαριστεί από τυχόν κόπρανα, απαιτώντας ένα πρωτόκολλο που πολλοί βρίσκουν δυσάρεστο και άβολο. Τέλος, μπορεί να είναι ακριβό, δημιουργώντας εμπόδια για όσους δεν διαθέτουν επαρκή ασφαλιστική κάλυψη.
Αν και δεν είναι τόσο ευαίσθητη όσο η κολονοσκόπηση, υπάρχει μια σειρά από μη επεμβατικές εναλλακτικές λύσεις για τον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του παχέος εντέρου που είναι επί του παρόντος διαθέσιμες. Τέτοιες εναλλακτικές περιλαμβάνουν εξετάσεις κοπράνων, όπως εξετάσεις κρυφού αίματος κοπράνων υψηλής ευαισθησίας γκουαϊακίου, ανοσοχημικές εξετάσεις κοπράνων και εξετάσεις DNA κοπράνων πολλαπλών στόχων. Αυτές οι μέθοδοι ποικίλλουν ως προς την αποτελεσματικότητα και καθεμία έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Αλλά όσοι διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο, όπως το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου, ορισμένα συμπτώματα όπως αίμα στα κόπρανα ή ιστορικό πολυπόδων συνιστάται να υποβληθούν σε έλεγχο με κολονοσκόπηση.
Είναι σημαντικό να ξέρετε ότι οι μη επεμβατικές εξετάσεις προσυμπτωματικού ελέγχου δεν προλαμβάνουν από μόνες τους τη νόσο. Αντίθετα, εγείρουν την πιθανότητα ύπαρξης καλοήθους πολύποδα ή όγκου και επομένως πρέπει να γίνει κολονοσκόπηση για να επιβεβαιωθεί η παρουσία και να αφαιρεθούν τυχόν παθολογικές βλάβες.
ΠΗΓΗ: Έντυπο “Περί Υγείας”