Μολύνσεις του αυτιού σε βρέφη και παιδιά: Πρόληψη και θεραπεία

Γράφει η Αφροδίτη Ντάικου

Οι λοιμώξεις των αυτιών σε μωρά και νήπια είναι εξαιρετικά συχνές. Μάλιστα, σύμφωνα με έρευνα, πέντε στα έξι παιδιά θα εμφανίσουν μόλυνση στο αυτί πριν από τα τρία τους χρόνια.

Οι λοιμώξεις του αυτιού οφείλονται σε φλεγμονή – συνήθως από παγιδευμένα βακτήρια – στο μέσο αυτί, το τμήμα του αυτιού που συνδέεται με το πίσω μέρος της μύτης και του λαιμού. Ο πιο κοινός τύπος λοίμωξης του αυτιού είναι η μέση ωτίτιδα, η οποία προκύπτει όταν συσσωρεύεται υγρό πίσω από το τύμπανο και μέρη του μέσου ωτός μολύνονται και διογκώνονται.

Εάν το παιδί σας έχει πονόλαιμο, κρυολόγημα ή λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού, τα βακτήρια μπορούν να εξαπλωθούν στο μέσο αυτί μέσω των ευσταχιανών σαλπίγγων (τα κανάλια που συνδέουν το μέσο αυτί με το λαιμό). Ως απόκριση στη μόλυνση, συσσωρεύεται υγρό πίσω από το τύμπανο.

Τα παιδιά είναι πιο πιθανό να υποφέρουν από λοιμώξεις του αυτιού από τους ενήλικες για δύο λόγους:

Το ανοσοποιητικό τους σύστημα είναι ελάχιστα ανεπτυγμένο και λιγότερο εξοπλισμένο για την καταπολέμηση των λοιμώξεων.

Οι ευσταχιανές τους σάλπιγγες είναι μικρότερες και πιο οριζόντιες, γεγονός που καθιστά πιο δύσκολη την αποστράγγιση του υγρού από το αυτί.

Το ενδεικτικό σημάδι μόλυνσης του αυτιού είναι ο πόνος μέσα και γύρω από το αυτί. Τα μικρά παιδιά μπορεί να εμφανίσουν ωτίτιδες πριν γίνουν αρκετά μεγάλα για να μιλήσουν. Αυτό σημαίνει ότι οι γονείς συχνά πρέπει να μαντέψουν γιατί το παιδί τους φαίνεται να υποφέρει. Όταν το παιδί σας δεν μπορεί να πει “πονάει το αυτί μου”, τα ακόλουθα σημάδια υποδηλώνουν ότι η λοίμωξη του αυτιού μπορεί να είναι ο ένοχος:

Τραβάει το αυτί του
Κλάμα και ευερεθιστότητα
Δυσκολία στον ύπνο
Πυρετός, ιδιαίτερα σε μικρότερα παιδιά
Απορροή υγρού από το αυτί
Απώλεια ισορροπίας
Δυσκολία ακοής ή ανταπόκρισης σε ακουστικά σημάδια
Τα σημάδια που απαιτούν άμεση προσοχή περιλαμβάνουν υψηλό πυρετό, έντονο πόνο, αιματηρή ή πυώδη έκκριση από τα αυτιά.

Οι περισσότερες λοιμώξεις του αυτιού υποχωρούν χωρίς θεραπεία. Εάν το παιδί σας δεν έχει έντονο πόνο, είναι πιθανό  ο γιατρός σας να προτείνει να περιμένετε σε συνδυασμό με παυσίπονα χωρίς ιατρική συνταγή για να δει αν η λοίμωξη εξαφανίζεται από μόνη της. Σε διαφορετική περίπτωση που πάλι ο γιατρός θα κρίνει, χορηγούνται αντιβιοτικά.

Τα μωρά κάτω των έξι μηνών λαμβάνουν σχεδόν πάντα αντιβιοτικά. Σε αυτή την ηλικία, τα παιδιά δεν είναι πλήρως εμβολιασμένα. Εξίσου σημαντικό, δεν υπάρχει έρευνα σχετικά με την ασφάλεια της παράλειψης αντιβιοτικών για μωρά ηλικίας κάτω των 6 μηνών — και οι επιπλοκές από λοιμώξεις του αυτιού μπορεί να είναι πιο σοβαρές όταν εμφανίζονται σε μικρά μωρά. Τα βακτήρια που παγιδεύονται πίσω από το τύμπανο μπορούν να εξαπλωθούν σε άλλα μέρη του σώματος και να προκαλέσουν σοβαρές λοιμώξεις.

Πρόληψη λοιμώξεων του αυτιού

Εμβολιάστε το παιδί σας: Τα παιδιά που ακολουθούν τη σειρά των απαραίτητων εμβολίων παθαίνουν λιγότερες μολύνσεις στο αυτί από τα μη εμβολιασμένα.Το 13-δύναμο συζευγμένο εμβόλιο πνευμονιόκοκκου (PCV13) προστατεύει από 13 τύπους βακτηρίων που προκαλούν μόλυνση.

Θηλασμός: Το μητρικό γάλα περιέχει αντισώματα που μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση του κινδύνου μολύνσεων του αυτιού και μιας σειράς άλλων παθήσεων.Βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας κάθεται όρθιο κατά τη διάρκεια του φαγητού για να αποτρέψετε τη ροή υγρού στο μέσο αυτί.

Τακτικό πλύσιμο των χεριών: Ο καλύτερος τρόπος για να προστατεύσετε το παιδί σας από το κρυολόγημα και τη γρίπη είναι να διατηρείτε τα χέρια καθαρά. Πλύνετε τα χέρια με σαπούνι και νερό και τρίψτε τα για 20 ολόκληρα δευτερόλεπτα.

Απομακρυνθείτε από άρρωστα άτομα: Μην αφήνετε το παιδί σας να περνά χρόνο με παιδιά ή ενήλικες που είναι άρρωστοι.

Αποφύγετε το παθητικό κάπνισμα: Μελέτες δείχνουν ότι τα παιδιά που εκτίθενται στο παθητικό κάπνισμα έχουν έως και τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν λοιμώξεις του αυτιού από εκείνα που δεν έχουν αυτή την έκθεση.

Είτε το παιδί σας έχει μολύνσεις στο αυτί είτε όχι, είναι σημαντικό να βεβαιωθείτε ότι ακούει καλά. Η σύγχρονη επιστήμη χρησιμοποιεί ποικιλία τεχνικών για να ελέγξει την ακοή των βρεφών και μπορεί να εντοπίσει κάποιο πρόβλημα ακοής ακόμη και σε νεογέννητα.