Οι ιοί της ηπατίτιδας, συνήθεις ύποπτοι για τον καρκίνο και την κίρρωση του ήπατος
Γράφει η Αλεξία Σβώλου
Τι προκαλεί τους ιούς της ηπατίτιδας, ποια είναι τα συμπτώματα και πώς μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε;
Η πολυετής μελέτη για τους ιούς της ηπατίτιδας, όπως και για τον ιό του AIDS άνοιξαν τον δρόμο για την δημιουργία των εμβολίων και των φαρμάκων κατά του κορονοϊού που σήμερα έχουμε στο οπλοστάσιο μας. Χωρίς αυτή την έρευνα ίσως δεν θα ήμασταν θωρακισμένοι έναντι της covid 19, και από αυτή την άποψη τους χρωστάμε πολλά. Οι ιοί της ηπατίτιδας είναι συνολικά 5 και ο ιός που μας ταλαιπωρεί περισσότερο-και για τον οποίο δεν υπάρχει εμβόλιο-είναι ο ιός της ηπατίτιδας C, η πιο ύπουλη αιτία χρόνιας ηπατικής νόσου και καρκίνου και κίρρωσης του ήπατος, με το 80% των περιστατικών παγκοσμίως να παραμένουν μη διαγνωσμένα, μέχρι που ο ασθενής φτάνει πια σε πολύ προχωρημένο στάδιο όπως εξηγεί ο καθηγητής παθολογίας γαστρεντερολογίας Γιώργος Παπαθεοδωρίδης, πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων.
«Ο εμβολιασμός έναντι των ιών της ηπατίτιδας, με τα διαθέσιμα εμβόλια είναι το ισχυρότερο «φάρμακο» για την πρόληψη του καρκίνου μαζί με τη διακοπή του καπνίσματος και τον περιορισμό στην κατανάλωση του αλκοόλ.»
Γιώργος Παπαθεοδωρίδης, καθηγητής παθολογίας γαστρεντερολογίας πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων
Μάλιστα ο ιός της ηπατίτιδας C συνυπάρχει σε αρκετές περιπτώσεις με τον ιό HIV (του AIDS), καθώς είναι σεξουαλικώς μεταδιδόμενος και μεταδίδεται επίσης με την χρήση κοινής σύριγγας σε ανθρώπους εθισμένους στα ναρκωτικά (τοξικομανείς). Όλοι μαζί οι ιοί της ηπατίτιδας ευθύνονται για ένα τεράστιο φορτίο νοσηρότητας, με τους ιούς της ηπατίτιδας Β και C να προκαλούν χρόνια νόσο σε εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους και να αποτελούν τη συχνότερη αιτία κίρρωσης και καρκίνου του ήπατος. Οι ιοί ηπατίτιδας A και E προκαλούνται συνήθως από την κατανάλωση μολυσμένων τροφών ή νερού, ενώ οι ιοί ηπατίτιδας B, C και D μεταδίδονται παρεντερικά μέσω των μολυσμένων υγρών του σώματος.
Οι ηπατίτιδες εμφανίζονται σαν οξύ ή χρόνιο πρόβλημα υγείας. Η οξεία ηπατίτιδα εμφανίζεται λίγες εβδομάδες έως μήνες μετά την είσοδο του ιού της ηπατίτιδας στο ανθρώπινο σώμα. Τα κύρια συμπτώματα οξείας ηπατίτιδας είναι έντονη αδυναμία, καταβολή, ανορεξία, ναυτία, έμετοι, διάρροιες, μυαλγίες, αίσθημα βάρους στο δεξιό άνω τμήμα της κοιλιάς, αρθραλγίες, πονοκέφαλος, πυρετός, ενώ κάποιοι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν ίκτερο, σκοτεινόχρωμα ούρα, αποχρωματισμό κοπράνων. Μερικές φορές δεν υπάρχουν καθόλου συμπτώματα οξείας ηπατίτιδας ή είναι πολύ ήπια.
Η χρόνια ιογενής ηπατίτιδα προκαλείται από τους ιούς της ηπατίτιδας Β, C και D κι αναπτύσσεται στους ασθενείς που το αμυντικό τους σύστημα δεν κατορθώνει να αποβάλλει τον ιό. Στους ασθενείς με χρόνια ηπατίτιδα, παρά την έλλειψη συμπτωμάτων πολλές φορές, η ύπαρξη του ιού εξακολουθεί να προκαλεί φλεγμονή και να καταστρέφει το ήπαρ. Αποτέλεσμα της χρόνιας ηπατίτιδας είναι η ανάπτυξη ινώδους ιστού (ουλή) μέσα στο ήπαρ. Εάν τα τρία τέταρτα του ήπατος μετατραπούν σε ινώδη ιστό, το ήπαρ δεν είναι πια σε θέση να λειτουργήσει σωστά, κατάσταση που ονομάζεται κίρρωση.
Από το Α στο Ε
Η ηπατίτιδα Α (HAV) είναι μία οξεία, συνήθως αυτοπεριοριζόμενη νόσος. Ο ιός της ηπατίτιδας Α μεταδίδεται κυρίως με την κατανάλωση τροφής ή νερού που έχουν έρθει σε επαφή με κόπρανα ατόμου που πάσχει από ηπατίτιδα Α. Η ηπατίτιδα Α είναι καλοήθης νόσος, αυτοπεριοριζόμενη σε μερικές εβδομάδες και ποτέ δεν οδηγεί σε χρόνια ηπατίτιδα. Για την ηπατίτιδα Α υπάρχει αποτελεσματικό και ασφαλές εμβόλιο. Απαιτούνται 2 δόσεις με μεσοδιάστημα 6 μηνών που επιτυγχάνουν προστασία για μεγάλο χρονικό διάστημα (20 χρόνια). Ο ιός της ηπατίτιδας B (HBV) προκαλεί οξεία ηπατίτιδα με εμφάνιση ίκτερου, σε περισσότερα από 10% των παιδιών ηλικίας κάτω των 5 ετών και σε 30-50% των ενηλίκων, ενώ οι υπόλοιπες περιπτώσεις ηπατίτιδας Β δεν εμφανίζουν κανένα σύμπτωμα. Ως χρόνιος φορέας ηπατίτιδας Β ορίζεται κάποιος που συνεχίζει να έχει τον ιό στο αίμα του για διάστημα μεγαλύτερο από 6 μήνες. Για την ηπατίτιδα Β υπάρχει ασφαλές κι αποτελεσματικό εμβόλιο. Χορηγείται σε 3 δόσεις ενδομυϊκά (0,1 και σε 6 μήνες).
Η μετάδοση της νόσου γίνεται με τα υγρά του σώματος. Μητέρες με ηπατίτιδα Β μπορεί να μεταδώσουν τη νόσο στα παιδιά τους κατά τη διάρκεια του τοκετού. Η χορήγηση ειδικής σφαιρίνης (HBIG) και του εμβολίου της ηπατίτιδας β στο νεογνό κατά τη διάρκεια του πρώτου εικοσιτετραώρου μειώνει θεαματικά την πιθανότητα μετάδοσης της Ηπατίτιδας Β (προστασία άνω του 90-95%). Ο ιός της Ηπατίτιδας C (HCV) αποτελεί έναν από τους κυριότερους παράγοντες χρόνιας ηπατοπάθειας, τόσο διεθνώς όσο και στην Ελλάδα. Σημαντικό βήμα αποτελούν τα νέα φάρμακα για την αντιμετώπιση της ηπατίτιδας Β και C που επιτυγχάνουν υψηλά ποσοστά θεραπείας που φτάνουν το 100%. Τα τελευταία χρόνια οι συνδυασμοί φαρμάκων που έχουν αναπτυχθεί (κοκτέιλ σε χάπια) επιτυγχάνουν πλήρη εκρίζωση του ιού της ηπατίτιδας C από τον οργανισμό και συνεπώς εξασφαλίζουν ίαση.
Παλαιότερα ήταν αδύνατον να επιτευχθεί ίαση γιατί τα τότε διαθέσιμα φάρμακα (ιντερφερόνες) είχαν σοβαρές παρενέργειες και δεν μπορούσαν να ληφθούν από όλους τους ασθενείς. Οι προηγμένες θεραπείες λαμβάνονται και από τον ασθενή με τον δύσκολο γονότυπο 1 και μετά από θεραπεία 3 μηνών, επιτυγχάνεται ίαση. Ο ιός της ηπατίτιδας D (HDV) συνδέεται επιδημιολογικά με τον ιό της ηπατίτιδας Β και απαιτεί την παρουσία του τελευταίου για την εκδήλωση λοίμωξης. Ο εμβολιασμός για την ηπατίτιδα Β προστατεύει και από λοίμωξη με τον ιό HDV. Η ηπατίτιδα Ε (HEV) είναι υπεύθυνη για επιδημίες που συμβαίνουν σε αναπτυσσόμενες χώρες. Η τήρηση των κανόνων υγιεινής αποτελεί το μοναδικό τρόπο προστασίας από την ηπατίτιδα Ε. Υπάρχει και η φαρμακευτική ή τοξική ηπατίτιδα προκαλείται από την αντίδραση κάποιων φαρμάκων και τροφών στο συκώτι μας. Τα συμπτώματα τοξικής ηπατίτιδας πρέπει εγκαίρως να αναγνωρίζονται και να παρακολουθούνται με τακτικές εξετάσεις αίματος γιατί μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρή βλάβη του ήπατος, ενώ υπάρχει και αυτοάνοση ηπατίτιδα.
ΠΗΓΗ: Έντυπο “Περί Υγείας”