Σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, μια μυστηριώδης ασθένεια

Ορισμένοι άνθρωποι πάσχουν από μια εξουθενωτική κόπωση που πιστεύεται ότι έχει να κάνει με το ανοσοποιητικό σύστημα.

Το Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης χαρακτηρίζεται από βαθιά κούραση, πόνους στους μύες και τις αρθρώσεις και εξασθενημένη μνήμη και συγκέντρωση. Οι πάσχοντες αντιμετωπίζουν μειωμένη καρδιαγγειακή λειτουργία, διαταραχές του εντέρου και αισθητηριακές δυσλειτουργίες, όπως δυσανεξία στο θόρυβο και προβλήματα ισορροπίας. Το χαρακτηριστικό της ασθένειας είναι ότι η κόπωση δεν ανακουφίζεται από την ανάπαυση. Μερικοί άνθρωποι εμφανίζουν επίσης συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη.

Για κάποιους, η έναρξη των συμπτωμάτων είναι αργή. Σε άλλους ξεκινούν με κάποια αναπνευστική λοίμωξη ή γαστρεντερική ασθένεια. Τα συμπτώματα τείνουν να είναι τόσο σοβαρά που οι ασθενείς με χρόνια κόπωση συχνά βιώνουν οικογενειακή και κοινωνική κατάρρευση και απομόνωση. Σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να συνεχιστούν για μήνες ή χρόνια. Ακόμη και μικρές δραστηριότητας μπορούν να προκαλέσουν «συντριβές» π.χ. αδιαθεσία μετά την άσκηση, που επιδεινώνουν τα συμπτώματα, μερικές φορές για πολλές ημέρες. Απλές δραστηριότητες όπως το ντους, τα ψώνια ή η συνάντηση με έναν φίλο για καφέ γίνονται δύσκολες, αν όχι αδύνατες.

Το Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης ήταν ασήμαντο για χρόνια λόγω έλλειψης επιστημονικών στοιχείων που να υποστηρίζουν τη διάγνωσή του. Όλα αυτά παρά το γεγονός ότι η χρόνια κόπωση θεωρείται ότι έχει παγκόσμιο επιπολασμό από 0,2 έως 2,6%. Επηρεάζει κυρίως νεαρούς ενήλικες μεταξύ 20 και 40 ετών. Η αναλογία διάγνωσης γυναικών προς άντρες είναι περίπου 5 προς 1, αλλά το γιατί η διαταραχή είναι πιο διαδεδομένη στις γυναίκες είναι άγνωστο. Επίσης, η ύπαρξη συγγενούς πρώτου βαθμού με Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης υπερδιπλασιάζει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου, αλλά ο ρόλος της γενετικής δεν είναι γνωστός.

Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία

Η διαχείριση του Συνδρόμου Χρόνιας Κόπωσης μπορεί να είναι τόσο περίπλοκη όσο και η ίδια η ασθένεια. Δεν υπάρχει θεραπεία και δεν έχουν αναπτυχθεί συνταγογραφούμενα φάρμακα ειδικά για το Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης, γεγονός που καθιστά πολύ δύσκολη τη θεραπεία. Τα συμπτώματα μπορεί επίσης να διαφέρουν με την πάροδο του χρόνου. Οι δίαιτες και τα συμπληρώματα διατροφής φαίνεται να παρέχουν μικρή βοήθεια. Ορισμένα συμπληρώματα διατροφής που εμπλέκονται στη δημιουργία μεταβολικής ενέργειας φαίνεται να βελτιώνουν κάποια συμπτώματα αλλά απαιτούνται καλύτερες μελέτες.

Τα άτομα με Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης θα πρέπει να παρακολουθούν στενά την υγεία τους σε συνεργασία με το γιατρό τους για να δημιουργήσουν ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα θεραπείας που να ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες τους. Αυτό το πρόγραμμα θα πρέπει να βασίζεται σε έναν συνδυασμό θεραπειών που αντιμετωπίζουν συμπτώματα, τεχνικές αντιμετώπισης και τρόπους διαχείρισης των κανονικών καθημερινών δραστηριοτήτων.

Είναι σημαντικό να ανακαλυφθεί η βιολογική βάση της χρόνιας κόπωσης, δηλαδή η αιτία, ώστε να υπάρξει καλύτερη αντιμετώπιση. Η διάγνωση είναι μια χρονοβόρα και δαπανηρή διαδικασία, καθώς μια σειρά από άλλες ασθένειες που έχουν κοινά συμπτώματα πρέπει να αποκλειστούν. Δεδομένου ότι η διάγνωση είναι εμφανώς δύσκολη, η εύρεση μοναδικών δεικτών της ασθένειας αποτελεί αντικείμενο έρευνας για περισσότερα από 20 χρόνια.

Ποια είναι η αιτία;

Μια θεωρία είναι ότι οι ασθενείς με Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης έχουν ένα ελάττωμα στην ανοσολογική τους θωράκιση, που πιθανώς οδηγεί σε επίμονες λοιμώξεις και χρόνια φλεγμονή.

Πράγματι, έχουν παρατηρηθεί σημαντικές διαφορές μεταξύ των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος των ασθενών με χρόνια κόπωση και των υγιών ατόμων. Αυτή η ανακάλυψη θα μπορούσε δυνητικά να οδηγήσει στον εντοπισμό βιοδεικτών χρόνιας κόπωσης που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διάγνωση. Έχει εντοπιστεί επίσης μια ισχυρή συσχέτιση μεταξύ του Συνδρόμου Χρόνιας Κόπωσης και ενός απορυθμισμένου (κακής λειτουργίας) ανοσοποιητικού συστήματος, κάτι που μπορεί να υποδεικνύει τον υποκείμενο μηχανισμό της διαταραχής. Η λειτουργία των κυττάρων του ανοσοποιητικού που ονομάζονται φυσικοί φονείς και έχουν την ικανότητα να σκοτώνουν τα μολυσμένα κύτταρα στο σώμα είναι μειωμένη. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι σε θέση να αφαιρέσουν αποτελεσματικά τα παθογόνα μικρόβια.

Έχουν ανακαλυφθεί διαφορές και σε μια σειρά από άλλα κύτταρα του ανοσοποιητικού που απαιτούνται για την καταπολέμηση των ιών. Συγκεκριμένα, έχουν εντοπιστεί αλλαγές στο γονίδιο που ελέγχει αυτά τα κύτταρα και στους υποδοχείς που τα ενεργοποιούν. Αυτό υποδηλώνει ότι υπάρχει μια πιθανή εξήγηση για το γιατί αυτά τα κύτταρα δεν μπορούν να λειτουργήσουν αποδοτικά. Επίσης, οι φλεγμονώδεις πρωτεΐνες του αίματος όπως η ακτιβίνη Β και η ιντερφερόνη είναι αυξημένες. Αλλά οι φαύλοι κύκλοι της βλάβης των ιστών που είναι τυπικοί για τις αυτοάνοσες ασθένειες όπως στην πολλαπλή σκλήρυνση και στον λύκο δεν φαίνεται να εμφανίζονται στο Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης.

Από την άλλη πλευρά, είναι εξαιρετικά δύσκολο να βρεθούν άμεσες ενδείξεις ότι υπάρχουν συνεχείς λοιμώξεις στους ασθενείς με χρόνια κόπωση. Και τα αντιιικά φάρμακα ή τα αντιβιοτικά φαίνεται να έχουν πολύ μέτρια δράση παρά τα σωτήρια αποτελέσματά τους σε πολλές άλλες μολυσματικές ασθένειες.

Οι ασθενείς με χρόνια κόπωση έχουν επίσης μεταβολικά ελαττώματα στον τρόπο με τον οποίο παράγεται ενέργεια στο σώμα τους -υποδεικνύοντας έναν λόγο για τον οποίο υποκύπτουν γρήγορα στη μυϊκή κόπωση κατά τη διάρκεια της άσκησης. Αλλά αν αυτό το μεταβολικό ελάττωμα οφείλεται σε προσβολή του ανοσοποιητικού, χρόνιες λοιμώξεις ή κάποια άλλη αιτία είναι άγνωστη. Κάποιες μελέτες έχουν δείξει ότι τα μεταβολικά απόβλητα από ορισμένα βακτήρια του εντέρου συσσωρεύονται στους ασθενείς.

Πηγή: Έντυπο «Περί Υγείας»