Επικίνδυνο το εμφιαλωμένο νερό για την υγεία μας
Γράφει η Αφροδίτη Ντάικου
Το εμφιαλωμένο νερό που πίνετε μπορεί να περιέχει εκατοντάδες χιλιάδες μικροσκοπικά κομμάτια πλαστικού σύμφωνα με νέα έρευνα. Τα μικροπλαστικά—μικροσκοπικά κομμάτια πλαστικού που κυμαίνονται σε μέγεθος από 1 νανόμετρο έως 5 χιλιοστά σε διάμετρο— έχουν μελετηθεί ευρέως τα τελευταία χρόνια και έχουν βρεθεί σχεδόν παντού στη Γη, από τις μακρινές περιοχές της Αρκτικής μέχρι την επένδυση των ανθρώπινων πλακούντων. Ανάλυση υπολόγισε ότι οι Αμερικανοί καταπίνουν περισσότερα από 44.000 μικροπλαστικά σωματίδια κάθε χρόνο και εισπνέουν περισσότερα από 46.000. Ωστόσο μέχρι πρόσφατα, οι επιστήμονες δεν μπορούσαν να μετρήσουν αξιόπιστα ακόμη μικρότερα σωματίδια, που ονομάζονται νανοπλαστικά.
Τα νανοπλαστικά έχουν μέγεθος μικρότερο από 1 νανόμετρο και οι ειδικοί πιστεύουν ότι εάν καταποθούν, αυτά τα κομμάτια πλαστικού μπορούν να διασχίσουν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, ο οποίος προστατεύει τον εγκέφαλο από τοξίνες. Η νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο στο Proceedings of the National Academy of Sciences, υπολόγισε ότι ένας άνθρωπος μπορεί να καταναλώσει έως και 370.000 νανοπλαστικά σωματίδια σε ένα λίτρο εμφιαλωμένου νερού. «Είναι τουλάχιστον απογοητευτικό, αν όχι πολύ ανησυχητικό», ανέφερε δημοσίως ο Pankaj Pasricha, MD, MBBS, πρόεδρος του τμήματος ιατρικής στην Mayo Clinic.
Οι ερευνητές εξέτασαν τρεις μάρκες εμφιαλωμένου νερού που πωλούνται στις Ηνωμένες Πολιτείες, αν και οι συγγραφείς δεν αποκάλυψαν ποιες μάρκες περιλάμβαναν. Διαπίστωσαν ότι το νερό περιείχε κατά μέσο όρο 240.000 κομμάτια πλαστικού, το 90% των οποίων ήταν νανοπλαστικά. Το υπόλοιπο 10% ήταν μικροπλαστικά, περίπου χίλιες φορές μεγαλύτερα από τα νανοπλαστικά. Μια μελέτη του 2018 εντόπισε για πρώτη φορά μικροπλαστικά στο 93% των δειγμάτων που ελήφθησαν από 11 τύπους εμφιαλωμένου νερού που πωλήθηκαν σε εννέα διαφορετικές χώρες. Ο μέσος όρος ήταν περισσότερα από 300 μικροπλαστικά σωματίδια ανά λίτρο. Ωστόσο, η νέα μελέτη διαπίστωσε ότι ένα πλαστικό μπουκάλι νερό μπορεί να περιέχει περισσότερες από χίλιες φορές περισσότερα νανοπλαστικά.Η ανησυχία με τα νανοπλαστικά συγκεκριμένα είναι ότι έχουν βρεθεί σε ανθρώπινους πνεύμονες και αίμα σύμφωνα με την έρευνα.
Χημικές ουσίες για την κατασκευή των πλαστικών
Τουλάχιστον 4.000 γνωστές χημικές ουσίες χρησιμοποιούνται για την κατασκευή πλαστικών. Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν πώς η συντριπτική πλειοψηφία μπορεί να επηρεάσει ή όχι την ανθρώπινη υγεία. Μελέτες όπως αυτή αποτελούν κάλεσμα για δράση για την επιστημονική κοινότητα να κατανοήσει καλύτερα πώς οι διαφορετικοί τύποι πλαστικών επηρεάζουν την ανθρώπινη υγεία καθώς δεν είναι ακόμα πλήρως σαφές πώς το κάνουν αυτό. θα μπορούσε να συμβαίνει λόγω της εγγενούς τους τοξικότητας ή θα μπορούσαν να είναι φορείς τοξικών υλικών, παρόλο που οι ίδιοι είναι σχετικά αδρανείς. Η δισφαινόλη Α (BPA), ένα χημικό πρόσθετο που χρησιμοποιείται σε ορισμένα πλαστικά, έχει βρεθεί ότι είναι αναπαραγωγική και αναπτυξιακή τοξίνη. Για αυτόν τον λόγο, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ απαγόρευσε την BPA σε μπιμπερό και φλιτζάνια στα τέλη του 2012, αλλά εξακολουθεί να επιτρέπεται στις συσκευασίες τροφίμων και ποτών.Τα κύτταρα είναι σε θέση να προσλάβουν πλαστικά, ειδικά νανοπλαστικά, να τα εσωτερικεύσουν και να τα φέρουν στα κύτταρα σύμφωνα με τους ερευνητές. Υπήρξαν κάποιες ενδείξεις οξειδωτικού στρες, αλλαγών στο DNA και φλεγμονής λόγω αυτών των αλληλεπιδράσεων σωματιδίων-κυττάρων. Το οξειδωτικό στρες εμφανίζεται όταν υπάρχει ανισορροπία μεταξύ των ελεύθερων ριζών και των αντιοξειδωτικών, τα οποία εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες. Εάν δεν διατηρηθούν υπό έλεγχο, οι ελεύθερες ρίζες αντιδρούν με άλλες χημικές ουσίες στο σώμα και μπορούν να βλάψουν τον λιπώδη ιστό, το DNA και τις πρωτεΐνες, οδηγώντας σε ασθένειες όπως ο διαβήτης και ο καρκίνος. Οι περισσότερες έρευνες για τις επιπτώσεις των πλαστικών ενώσεων στην υγεία έχουν διεξαχθεί σε ζώα και όχι σε ανθρώπους. Ενώ ορισμένες μελέτες σε ανθρώπους έχουν βρει ότι οι φθαλικές ενώσεις, μια από τις πιο κοινές χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή πλαστικών, μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερη αύξηση βάρους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και να αυξήσει τον κίνδυνο της γυναίκας για διαβήτη κύησης, αυτές οι μελέτες δεν έχουν ακόμη αποδείξει την αιτία και το αποτέλεσμα.
Οι επιστήμονες ανησυχούν ότι τόσο οι φθαλικές ενώσεις όσο και η BPA διαταράσσουν το ορμονικό σύστημα, πράγμα που σημαίνει ότι οι χημικές ουσίες παρεμβαίνουν στις ορμόνες. Η κατάποση πλαστικών σωματιδίων μπορεί να έχει επιπτώσεις στην υγεία με τον ίδιο τρόπο που άλλα σωματίδια, όπως αυτά που βρίσκονται στην ατμοσφαιρική ρύπανση, έχουν αποδειχθεί ότι βλάπτουν την ανθρώπινη υγεία.
Αν και δεν είναι ακόμα σαφές πώς ακριβώς τα πλαστικά και τα χημικά πρόσθετα που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή καθημερινών πλαστικών προϊόντων μπορεί να επηρεάσουν την ανθρώπινη υγεία, ένα πράγμα είναι σίγουρο: καταπίνουμε τακτικά πλαστικό, κάτι που από μόνο του εγείρει ανησυχία.