Διετής αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης: Nέα προσέγγιση στον προληπτικό έλεγχο καρκίνου του πνεύμονα

Η αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης (Low-Dose CT) θεωρείται σήμερα ένα από τα πιο αξιόπιστα μέσα για την πρώιμη ανίχνευση του καρκίνου του πνεύμονα. Μία πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο JAMA Network Open υπογραμμίζει ότι ο έλεγχος ανά δύο χρόνια μπορεί να προσφέρει παρόμοια οφέλη με τον ετήσιο, μειώνοντας παράλληλα το φορτίο για το σύστημα υγείας και τους ασθενείς.

Ο διετής έλεγχος με CT διατηρεί την αποτελεσματικότητα της πρόληψης και ταυτόχρονα μειώνει την επιβάρυνση τόσο για τους ασθενείς όσο και για τις υπηρεσίες υγείας.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι τρέχουσες κατευθυντήριες οδηγίες προτείνουν ετήσιο έλεγχο με αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης για άτομα 50 έως 80 ετών με τουλάχιστον 20 pack-years καπνίσματος. Ωστόσο, αυτή η προσέγγιση παρουσιάζει μειονεκτήματα, όπως το υψηλό κόστος, την συχνή έκθεση σε ακτινοβολία και την ψυχολογική πίεση στους ασθενείς.

Η ερευνητική ομάδα της Θεραπευτικής Κλινικής του Νοσοκομείου Αλεξάνδρα (ΕΚΠΑ), με επικεφαλής τους Δρ. Μαρία Καπαρέλου, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου και Θάνο Δημόπουλο, συμμετείχε σε μια διεθνή μελέτη που αξιολόγησε εναλλακτικά σχήματα ελέγχου. Τρία εξελιγμένα προσομοιωτικά μοντέλα από τις ΗΠΑ και τον Καναδά ανέλυσαν διάφορα σενάρια, λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως η ηλικία, το φύλο και το ιστορικό καπνίσματος.

Τα αποτελέσματα έδειξαν πως για άτομα ηλικίας 50–60 ετών με μέτριο κίνδυνο, η διετής αξονική τομογραφία:

• Προλαμβάνει το 96% των θανάτων που θα απέτρεπε ο ετήσιος έλεγχος

• Μειώνει κατά 21% τον αριθμό των αξονικών τομογραφιών

• Μειώνει την έκθεση σε ακτινοβολία και το συνολικό κόστος

Ο ετήσιος έλεγχος παραμένει ωστόσο απαραίτητος για:

• Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας

• Ασθενείς με ιστορικό καπνίσματος άνω των 30 pack-years

• Όσους έχουν υψηλό ατομικό κίνδυνο

Η οικονομική ανάλυση της μελέτης δείχνει ότι οι ευέλικτες στρατηγικές, που προτείνουν διετείς εξετάσεις με μετάβαση σε ετήσιες ανάλογα με τον αυξανόμενο κίνδυνο, προσφέρουν καλύτερη αποδοτικότητα και οικονομία. Παράλληλα, η συμμετοχή στον ετήσιο προληπτικό έλεγχο παραμένει χαμηλή ακόμη και σε χώρες με πλήρη ασφαλιστική κάλυψη, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για πιο εξατομικευμένα προγράμματα.

Η μελέτη καταλήγει πως για άτομα μέτριου κινδύνου, ο διετής έλεγχος με αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης αποτελεί μια εξίσου αποτελεσματική αλλά πιο βιώσιμη λύση, η οποία μπορεί να διατηρήσει τα οφέλη της πρόληψης, μειώνοντας παράλληλα τις περιττές εξετάσεις και το κόστος, ειδικά σε συστήματα υγείας με περιορισμένους πόρους.