Η πανδημία άφησε «σημάδια γήρανσης» στον εγκέφαλο, ακόμη και σε υγιή άτομα
Δεν πρόκειται απλώς για ένα ψυχολογικό αίσθημα ότι γεράσαμε μέσα σε λίγους μήνες. Την Δευτέρα (04/08), νέα επιστημονική μελέτη ήρθε να επιβεβαιώσει πως η πανδημία του κορονοϊού είχε μετρήσιμες επιδράσεις στην εγκεφαλική λειτουργία — ακόμη και σε όσους δεν νόσησαν ποτέ από Covid-19.
Αυτό που δείχνουν τα αποτελέσματα της μελέτης είναι ότι η εμπειρία της πανδημίας άφησε σημάδια πρόωρης γήρανσης στον εγκέφαλο, με μεταβολές στη δομή και στη λειτουργία του. Τα στοιχεία προέρχονται από πάνω από 15.000 εγκεφαλικές απεικονίσεις που πραγματοποιήθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο και αναλύθηκαν με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης.
Οι εικόνες MRI, που ελήφθησαν τόσο πριν όσο και μετά την πανδημία, αποκάλυψαν διαφορές ανάμεσα σε άτομα που εξετάστηκαν σε προγενέστερη περίοδο και σε όσους υπεβλήθησαν σε εξέταση μετά την εμφάνιση της Covid-19.
Η διαπίστωση που προκύπτει είναι πως η πρόωρη γήρανση του εγκεφάλου δεν οφείλεται στον ίδιο τον ιό, αλλά στις συνθήκες ζωής κατά τη διάρκεια των lockdown: κοινωνική απομόνωση, αβεβαιότητα, χρόνιο άγχος και έλλειψη επαφής με το φυσιολογικό.
Με βάση τα αποτελέσματα, οι συμμετέχοντες που βίωσαν τα περιοριστικά μέτρα εμφάνισαν μεταβολές στη φαιά και τη λευκή ουσία του εγκεφάλου, περιοχές που συνδέονται με τη μνήμη, τη συγκέντρωση και τις γνωστικές ικανότητες. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι οι συγκεκριμένες αλλαγές ισοδυναμούν με γήρανση του εγκεφάλου κατά μέσο όρο περίπου πέντε μηνών.
Αν και δεν πρόκειται για μη αναστρέψιμη βλάβη, οι επιστήμονες σημειώνουν πως πρόκειται για «μετρήσιμη επίπτωση» που πρέπει να αντιμετωπιστεί με σοβαρότητα.
Επιπλέον επιδράσεις παρατηρούνται σε άτομα που νόσησαν
Σε όσους νόσησαν από Covid-19, οι επιπτώσεις στον εγκέφαλο ήταν εντονότερες. Συγκεκριμένα, καταγράφηκαν χαμηλότερες επιδόσεις σε τεστ επεξεργασίας πληροφοριών, κάτι που υποδηλώνει επιδείνωση στη γνωστική λειτουργία. Το εύρημα έρχεται να επιβεβαιώσει προηγούμενες έρευνες που υποστηρίζουν ότι ο ιός SARS-CoV-2 μπορεί να προσβάλλει άμεσα τον εγκέφαλο.
Παρ’ όλα αυτά, οι ερευνητές επισημαίνουν ότι ακόμη και όσοι δεν μολύνθηκαν από τον ιό φαίνεται να επηρεάστηκαν. Όπως αναφέρεται, «το πιο σημαντικό συμπέρασμα από τη μελέτη είναι ίσως ότι δεν χρειάζεται να αρρωστήσει κάποιος για να υποστεί νευρολογικές επιπτώσεις».
Το μήνυμα των επιστημόνων για το μέλλον
Η σημασία της μελέτης δεν περιορίζεται στα αποτελέσματα που καταγράφει, αλλά και στο ευρύτερο μήνυμα που στέλνει για την ανάγκη πιο ολιστικής προσέγγισης στη δημόσια υγεία. Οι επιστήμονες καλούν σε περαιτέρω μελέτες ώστε να διαπιστωθεί αν οι αλλαγές είναι προσωρινές ή έχουν μόνιμο χαρακτήρα.
Παράλληλα, επισημαίνουν πως κρίσεις όπως η πανδημία δεν προκαλούν μόνο σωματικές συνέπειες, αλλά πλήττουν και την ψυχική και γνωστική μας υγεία. Όπως σημειώνεται, «η κοινωνική απομόνωση, το παρατεταμένο στρες και η αίσθηση απώλειας ελέγχου είναι παράγοντες που, όπως φαίνεται, επηρεάζουν τον εγκέφαλο εξίσου σημαντικά».