Η σχέση της ζάχαρης με την εμφάνιση ακμής

Έρευνες υποδεικνύουν ότι υπάρχει πιθανή σχέση ανάμεσα σε μια διατροφή πλούσια σε ζάχαρη και την εμφάνιση ακμής, χωρίς όμως να αποτελεί η ζάχαρη την αποκλειστική αιτία για όλους.

Μελέτες δείχνουν ότι η κατανάλωση τροφίμων ή ροφημάτων με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα ακμής. Σε μεγάλη γαλλική μελέτη του 2020, με περισσότερους από 24.000 συμμετέχοντες, οι ερευνητές κατέγραψαν ότι η αυξημένη κατανάλωση ζάχαρης, λιπαρών τροφών και αγελαδινού γάλακτος συσχετίζεται με την εμφάνιση ακμής, ανεξάρτητα από κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες ή συνολική θερμιδική πρόσληψη. Ωστόσο, η Αμερικανική Ακαδημία Δερματολογίας σημειώνει ότι «δεν έχουν όλες οι μελέτες καταλήξει σε σαφή συσχέτιση, και το γεγονός ότι υπάρχει συσχέτιση δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η ζάχαρη αποτελεί άμεση αιτία».

Οι ειδικοί δεν έχουν ακόμα αποσαφηνίσει πλήρως τον μηχανισμό με τον οποίο η ζάχαρη μπορεί να επηρεάζει την ακμή, αλλά έχουν προταθεί αρκετές θεωρίες. Μία εξ αυτών υποστηρίζει ότι τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα αυξάνουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, προκαλώντας φλεγμονή και ενισχύοντας την παραγωγή σμήγματος – παράγοντες που σχετίζονται με την ακμή. Η υψηλή γλυκόζη αυξάνει επίσης τον IGF-1 (ινσουλινοειδής αυξητικός παράγοντας 1), ο οποίος μπορεί να ενισχύσει περαιτέρω την παραγωγή σμήγματος. Το υπερβολικό σμήγμα αποφράσσει τους πόρους και οδηγεί στη δημιουργία σπυριών. Μία άλλη θεωρία προτείνει ότι η υπερκατανάλωση ζάχαρης μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα ανδρογόνων, όπως η τεστοστερόνη, που σε υψηλότερες ποσότητες συμβάλλουν στην εμφάνιση ακμής.

Παρά τα παραπάνω, η ζάχαρη δεν αποτελεί τη μοναδική αιτία εμφάνισης ακμής. Πολλοί παράγοντες μπορούν να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν την κατάσταση, όπως οι ορμονικές αλλαγές κατά την εφηβεία, την εγκυμοσύνη ή την εμμηνόπαυση, ο εμμηνορροϊκός κύκλος, η χρήση προϊόντων περιποίησης με φαγεσωρογόνα συστατικά, δερματικοί ερεθισμοί, ιατρικές παθήσεις όπως το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, ορισμένα φάρμακα, το κάπνισμα και η γενετική προδιάθεση.

Δεν υπάρχει κάποια ειδική εξέταση που να αποδεικνύει ότι η ζάχαρη προκαλεί ακμή σε ένα συγκεκριμένο άτομο. Ωστόσο, ένα άτομο με ήπια ακμή μπορεί να κρατά ημερολόγιο συμπτωμάτων, καταγράφοντας εξάρσεις μετά από τροφές με υψηλή ζάχαρη, αλλά και άλλους παράγοντες όπως στρες, ύπνο, ορμονικούς κύκλους ή φάρμακα. Αν παρατηρείται επαναλαμβανόμενα η εμφάνιση σπυριών μετά από ζαχαρούχα τρόφιμα, αυτό μπορεί να υποδεικνύει πιθανή σύνδεση. Παράλληλα, για άτομα με ιστορικό διαταραχών πρόσληψης τροφής, η διαδικασία παρακολούθησης μπορεί να είναι ψυχολογικά επιβαρυντική, και γι’ αυτό συνιστάται η συμβουλή γιατρού.

Αν κάποιος διαπιστώσει ότι η ζάχαρη επηρεάζει την ακμή του και ο γιατρός δεν εντοπίσει άλλον παράγοντα, μπορεί να δοκιμάσει μικρές αλλαγές στη διατροφή. Αυτό συχνά περιλαμβάνει μείωση των πρόσθετων σακχάρων, όπως λευκή ή καστανή ζάχαρη, δεξτρόζη ή σιρόπι καλαμποκιού, που περιέχονται σε αναψυκτικά, γλυκά, καφέδες, τσάι, γιαούρτια, αρτοσκευάσματα και αλκοολούχα ποτά. Ως εναλλακτικές μπορούν να χρησιμοποιηθούν αναψυκτικά χωρίς ζάχαρη, μαύρος καφές, πράσινο ή μαύρο τσάι, αρωματισμένο νερό ή φυσικό γιαούρτι, ενώ η αντικατάσταση της ζάχαρης με φρούτα ή στέβια μπορεί επίσης να βοηθήσει. Στόχος δεν είναι η αυστηρή δίαιτα αλλά η ισορροπία.

Η επίσκεψη σε δερματολόγο είναι σημαντική όταν η ακμή δεν ανταποκρίνεται σε μέτρα αυτοφροντίδας ή προκαλεί σοβαρή δυσφορία, πόνο, σημάδια μόλυνσης ή εμφανίζεται με άλλους ανησυχητικούς παράγοντες όπως ανεξήγητες αλλαγές βάρους, διαταραχές κύκλου, ασυνήθιστη τριχοφυΐα ή βλάβες που δεν επουλώνονται.

Συνοψίζοντας, κάποιες μελέτες δείχνουν ότι η διατροφή πλούσια σε ζάχαρη μπορεί να συμβάλλει ή να επιδεινώσει την ακμή, πιθανώς λόγω φλεγμονής, αύξησης των ανδρογόνων ή ενίσχυσης του IGF-1 που επηρεάζει την παραγωγή σμήγματος. Παρά ταύτα, η ακμή είναι πολυπαραγοντική και η συμβολή της ζάχαρης διαφέρει από άτομο σε άτομο. Ο δερματολόγος μπορεί να εντοπίσει τις πραγματικές αιτίες και να προτείνει την κατάλληλη θεραπεία.