Ένας από τους πιο ανησυχητικούς κινδύνους για την υγεία και το περιβάλλον αποδεικνύονται τα πλαστικά, σύμφωνα με νέα έκθεση που δημοσιεύθηκε στο ιατρικό περιοδικό The Lancet.
Όπως αναφέρεται, η ανθρωπότητα βρίσκεται πλέον αντιμέτωπη με μια «κρίση πλαστικών», η οποία προκαλεί ασθένειες και πρόωρους θανάτους, με το κόστος στην παγκόσμια υγεία να υπολογίζεται στα 1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.
Η έκρηξη στην παραγωγή πλαστικών – αυξημένη κατά 200 φορές από το 1950 – θεωρείται η βασική αιτία. Εκτιμάται ότι έως το 2060, η παραγωγή θα ξεπεράσει το 1 δισ. τόνους ετησίως, με κυρίαρχη χρήση τα προϊόντα μίας χρήσης, όπως συσκευασίες τροφίμων και μπουκάλια.
Παράλληλα, η ρύπανση από πλαστικά έχει φτάσει σε κάθε γωνιά της Γης – από την κορυφή του Έβερεστ έως τις βαθύτερες θαλάσσιες τάφρους. Την ίδια στιγμή, λιγότερο από το 10% αυτών ανακυκλώνεται.
Σύμφωνα με τη μελέτη, τα πλαστικά απειλούν την υγεία και το περιβάλλον σε όλα τα στάδια του κύκλου ζωής τους, από την παραγωγή έως τη διάσπαση. Επισημαίνονται, μεταξύ άλλων, η ρύπανση του αέρα, η έκθεση σε επικίνδυνες χημικές ουσίες και η διείσδυση μικροπλαστικών στον ανθρώπινο οργανισμό. Ακόμη, υπογραμμίζεται ότι τα πλαστικά ευνοούν την αναπαραγωγή εντόμων που μεταφέρουν λοιμώδη νοσήματα, όπως τα κουνούπια.
Η έκθεση είδε το φως της δημοσιότητας εν όψει του έκτου και ενδεχομένως τελικού γύρου διαπραγματεύσεων για μια παγκόσμια νομικά δεσμευτική συμφωνία σχετικά με τα πλαστικά.
Παρότι περίπου 100 χώρες τάσσονται υπέρ της θέσπισης ορίου παραγωγής, ορισμένα πετρελαιοπαραγωγά κράτη, όπως η Σαουδική Αραβία, προτείνουν ως λύση την ανακύκλωση αντί του περιορισμού. Ωστόσο, η έρευνα – αλλά και ο Guardian – επισημαίνουν πως, σε αντίθεση με άλλα υλικά όπως το γυαλί ή το αλουμίνιο, «είναι πλέον ξεκάθαρο ότι ο κόσμος δεν μπορεί να ανακυκλώσει το δρόμο του προς την έξοδο από την κρίση της πλαστικής ρύπανσης».
Περισσότερο από το 98% των πλαστικών παρασκευάζεται από ορυκτά καύσιμα, όπως πετρέλαιο και φυσικό αέριο, γεγονός που εντείνει και την κλιματική κρίση, με τις εκπομπές CO₂ να υπερβαίνουν τους 2 δισ. τόνους ετησίως – περισσότερο από τη Ρωσία, τον 4ο μεγαλύτερο ρυπαντή παγκοσμίως.
Η μελέτη καταγράφει πάνω από 16.000 χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή πλαστικών, αρκετές από τις οποίες σχετίζονται με σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία.
Ιδιαίτερα ευάλωτα είναι τα έμβρυα, τα βρέφη και τα μικρά παιδιά, καθώς η έκθεσή τους έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο για αποβολή, πρόωρο τοκετό, παιδικούς καρκίνους, μειωμένη ανάπτυξη των πνευμόνων και προβλήματα γονιμότητας.
Τα μικρο- και νανοπλαστικά, που προκύπτουν από τη διάσπαση των πλαστικών αποβλήτων, έχουν ανιχνευθεί σε πολλαπλά σημεία του ανθρώπινου σώματος: από το αίμα και τον εγκέφαλο, μέχρι το μητρικό γάλα, τον πλακούντα και το σπέρμα.
Ο πλήρης αντίκτυπος τους στην υγεία δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί, ωστόσο ερευνητές τονίζουν την ανάγκη για προληπτική προσέγγιση. Ήδη, υπάρχουν ενδείξεις σύνδεσης με καρδιαγγειακά επεισόδια και άλλες σοβαρές παθήσεις.
Παρότι το πλαστικό θεωρείται φθηνό υλικό, οι ειδικοί υπογραμμίζουν ότι το συνολικό του κόστος είναι τεράστιο όταν υπολογιστεί η επιβάρυνση στην υγεία. Η έκθεση αναφέρει πως μόνο τρεις χημικές ουσίες (PBDE, BPA και DEHP) κοστίζουν σε 38 χώρες περί τα 1,5 τρισ. δολάρια ετησίως.