Τα γυαλιά ηλίου παίζουν καθοριστικό ρόλο στην προστασία των ματιών από την επιβλαβή υπεριώδη ακτινοβολία (UV), η οποία μπορεί να βλάψει τόσο τους επιφανειακούς ιστούς, όπως ο κερατοειδής χιτώνας, όσο και τους πιο βαθιούς, όπως ο κρυσταλλοειδής φακός και ο αμφιβληστροειδής χιτώνας.
Οι συνέπειες από την έκθεση στην UV ακτινοβολία μπορεί να εμφανιστούν άμεσα, με ηλιακά εγκαύματα στα βλέφαρα και τον κερατοειδή, αλλά και μακροπρόθεσμα, όπως η ανάπτυξη καταρράκτη ή ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς.
Παρά τη σημασία τους, συχνά κάνουμε σοβαρά λάθη στη χρήση των γυαλιών ηλίου, μειώνοντας ή και αναιρώντας την προστατευτική τους λειτουργία.
Κοινά λάθη στη χρήση γυαλιών ηλίου
Ένα από τα μεγαλύτερα και πιο διαδεδομένα λάθη είναι η λανθασμένη αντίληψη ότι όλα τα γυαλιά ηλίου παρέχουν ίση προστασία. Στην πραγματικότητα, η ποιότητα και η αποτελεσματικότητα διαφέρουν σημαντικά.
Μια μελέτη του Πανεπιστημίου του Σάο Πάολο, που δημοσιεύθηκε το 2024 στο Scientific Reports, ανέλυσε 214 διαφορετικά μοντέλα γυαλιών ηλίου. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως πολλά δεν μπλοκάρουν την UV ακτινοβολία επαρκώς — μερικά κάτω από 86%. Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι η χρήση κακής ποιότητας γυαλιών μπορεί να είναι πιο επιβλαβής για τα μάτια από το να μην φορά κανείς καθόλου.
Σύμφωνα με βρετανική δημοσκόπηση, πάνω από το 56% των ενηλίκων που αγοράζουν γυαλιά ηλίου δεν ελέγχουν ποτέ αν αυτά προσφέρουν ουσιαστική προστασία. Επιπρόσθετα, το 37% αγνοεί ότι τα γυαλιά διαφέρουν σε επίπεδα προστασίας, γεγονός που εξηγεί γιατί πολλοί προτιμούν να αγοράζουν γυαλιά από τυχαία σημεία πώλησης, αντί από εξειδικευμένα καταστήματα οπτικών.
«Τα γυαλιά ηλίου δεν είναι αξεσουάρ, αλλά ένα σημαντικό βοήθημα για την προστασία των ματιών από τις βλαβερές επιδράσεις της UV ακτινοβολίας. Όταν φοράει κανείς ένα φτωχής ποιότητας ζευγάρι, που απλώς έχει σκούρους φακούς χωρίς να διαθέτει προστατευτικά φίλτρα, προκαλεί τεράστια βλάβη στα μάτια του. Και αυτό διότι αφενός οι κόρες των οφθαλμών του διαστέλλονται, αφετέρου δε μισοκλείνει τα μάτια του για να προστατευτεί από τον ήλιο. Η συνέπεια είναι να εκτίθεται το εσωτερικό των ματιών σε πολύ περισσότερη υπεριώδη ακτινοβολία απ’ ό,τι δίχως τα γυαλιά ηλίου», εξηγεί ο δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, Χειρουργός-Οφθαλμίατρος.
Τι πρέπει να προσέχετε στα γυαλιά ηλίου
Για να διασφαλίσετε την κατάλληλη προστασία, τα γυαλιά ηλίου πρέπει να φέρουν την επισήμανση CE, που πιστοποιεί ότι πληρούν τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές ασφαλείας. Επίσης, είναι απαραίτητο να αναγράφεται ρητά ότι προστατεύουν 100% από την UVA και την UVB ακτινοβολία (ή ότι μπλοκάρουν την UV μέχρι 400 nm). Ιδανικά, θα πρέπει να είναι και ανθεκτικά στις γρατζουνιές και στη θραύση.
Το χρώμα των φακών δεν καθορίζει τον βαθμό προστασίας, ενώ οι πολύ σκούροι φακοί μπορεί να δυσκολεύουν την όραση σε μέρες με συννεφιά, μειώνοντας την πιθανότητα να τα φοράτε συχνά.
Επίσης, ένα ακόμα σημαντικό λάθος είναι ότι πάνω από το 54% των ενηλίκων φορά γυαλιά ηλίου μόνο σε ηλιόλουστες ημέρες, ενώ η χρήση τους είναι εξίσου σημαντική ακόμα και σε συννεφιασμένες ή χιονισμένες μέρες.
