Ένας στους επτά ασθενείς που εισάγεται στις καρδιολογικές κλινικές της χώρας μας πάσχει από οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου.
Από τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, αλλά και μεγάλης επιδημιολογικής μελέτης της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο αντιμετωπίζονται στη χώρα μας περίπου 20.000 περιστατικά οξέος εμφράγματος μυοκαρδίου.
Οι ασθενείς αυτοί είναι κατά τα τρία τέταρτα άνδρες, έχουν σχετικά υψηλή μέση ηλικία (65 έτη για τους άνδρες και 74 έτη για τις γυναίκες) και μεγάλη συχνότητα καπνίσματος (71%) και υπέρτασης (59%). Ακόμα, παρουσιάζουν πολύ υψηλό μέσο σωματικό βάρος (63% υπέρβαροι και 22% παχύσαρκοι), ενώ το ποσοστό σακχαρώδους διαβήτη (31%) είναι το υψηλότερο που έχει καταγραφεί σε μεγάλης κλίμακας σχετική μελέτη στη χώρα μας.
Αυξάνεται το βάρος, αυξάνονται και τα προβλήματα
Τα χαρακτηριστικά των ασθενών με οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου αντανακλούν τις δυσμενείς μεταβολές του τρόπου ζωής όπως αυτός έχει διαμορφωθεί τις τελευταίες δεκαετίες. Υπολογίζεται λ.χ. ότι οι ακραίες τιμές σωματικού βάρους αυξάνονται κατά 50%, περίπου, την πιθανότητα θανάτου έπειτα από οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Ομοίως, δυσμενέστατη βραχυχρόνια αλλά και μακροχρόνια πρόγνωση παρουσιάζουν οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη.
Οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου σε άτομα κάτω των 50
Το έμφραγμα δεν είναι πλέον νόσος μόνο των μεγάλων ηλικιών. Περίπου 11% των ασθενών στη χώρα μας είναι ηλικίας μικρότερης από 50 έτη. Το προφίλ του νέου σε ηλικία εμφραγματία είναι «άνδρας, υπέρβαρος, καπνιστής». Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι το 93% των «νέων» εμφραγματιών είναι ή ήταν μέχρι πρόσφατα καπνιστές.
Επειγόντως στο νοσοκομείο
Η έγκαιρη άφιξη σε νοσηλευτικό ίδρυμα που θα είναι σε θέση να προσφέρει την απαραίτητη θεραπεία επαναιμάτωσης (θρομβόλυση ή πρωτογενή αγγειοπλαστική) είναι καθοριστικός παράγοντας στην αντιμετώπιση των ασθενών. Η μελέτη έδειξε ότι στη χώρα μας μόνο το 55% των ασθενών φτάνει εντός τριών ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων, χρονικό διάστημα κρίσιμο για θεραπευτική παρέμβαση. Μάλιστα, η έγκαιρη προσέλευση και η έγκαιρη αντιμετώπιση δεν μειώνουν μόνο τη θνησιμότητα στην οξεία φάση αλλά βελτιώνουν και τη μακροχρόνια πρόγνωση των ασθενών. Υπολογίζεται ότι 30 ημέρες μετά το έμφραγμα θα σώζονταν 330 άνθρωποι σε ετήσια βάση εάν όλοι οι ασθενείς προσέρχονταν στο νοσοκομείο εντός τριών ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων.
Θεραπεία επαναιμάτωσης
Η ύπαρξη αιμοδυναμικού εργαστηρίου σε ένα νοσοκομείο επιτρέπει την άμεση διενέργεια αγγειοπλαστικής σε ασθενείς με οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου. Ομως, η δυνατότητα αυτή είναι διαθέσιμη σε μικρό μόνο αριθμό των ασθενών τόσο στη χώρα μας όσο και στις περισσότερες χώρες του δυτικού κόσμου. Μόνο το 8,9% των ασθενών υποβάλλεται σε πρωτογενή αγγειοπλαστική έναντι 50,2% που υποβάλλεται σε θρομβόλυση.
Φάρμακα και έμφραγμα
Εδώ και λίγα χρόνια οι τυχαιοποιημένες μελέτες έδειξαν ότι η χορήγηση των φαρμάκων που μειώνουν τη χοληστερόλη (στατίνες) βελτιώνουν την πρόγνωση των ασθενών μετά από οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου, ιδιαίτερα αν η κακή χοληστερόλη πέσει σε πολύ χαμηλά επίπεδα (μικρότερη από 80 mg%). Η μελέτη έδειξε ότι τόσο οι ασθενείς που έλαβαν στατίνες από την πρώτη ημέρα της νοσηλείας τους όσο και αυτοί που ήταν ήδη σε αγωγή με υπολιπιδαιμικά φάρμακα όταν υπέστησαν το έμφραγμα έχουν πολύ καλύτερη πρόγνωση.